by admin | okt 1, 2020 | Economie
We leven vandaag allemaal in een wereld die voor het Coronavirus ondenkbaar leek te zijn. Van één ding zijn we zeker: we zitten in onbekende waters.
Dat geldt ook voor onze economie. Ons economisch en financieel systeem heeft duidelijk last van het virus en ligt al in het ziekenhuis. Dit is tegelijk een veeg teken aan de wand én een opportuniteit. Wat velen al lang aan het roepen zijn wordt met deze pandemie bevestigd: we kunnen niet verder met ‘business as usual’. Er is dringend nood aan systemische verandering.
Toch roepen de meest prominente en meest gehoorde stemmen op tot meer ‘business as usual’ na de crisis. We kunnen het wel verteren als de economie nadien nog harder groeit dan voor de crisis. De optimistische cijfers swingen de pan uit!
“Concreet: zelfs al krimpt de economie in 2020 met 8 procent, dan wordt dat uitgevlakt als de economie volgend jaar groeit met 10,6 procent.”
Het IMF pakt met een wat minder optimistisch cijfer van 4,5% uit voor geavanceerde economieën.
Sowieso, meer groei dan voorheen dus. De onzekerheid die rond deze cijfers hangt wordt echter duidelijk uit dit stukje van het IMF rapport ‘The Great Lockdown’.
De vraag die we ons echter moeten stellen is, zelfs als we deze onwaarschijnlijke groeicijfers halen, we dit wel moeten will. Want de structurele problemen van voor de crisis zullen, zelfs met deze waanzinnige groei, terug komen. En wat betekent die groei precies? Economische groei wordt gemeten aan de hand van één cijfer, het bruto binnenlands product (BBP). Als dat BBP stijgt dan groeit de economie. In dat BBP
zitten alle economische transacties vervat. Dus alles wat er verkocht wordt, diensten waarvoor betaald wordt, … ongeacht wat die producten of diensten zijn. Of die nu bijdragen aan een betere samenleving of niet doet er niet toe bij deze meting. Bovendien worden een heel aantal activiteiten niet meegenomen in dit BBP. Namelijk al het vrijwilligerswerk, de mantelzorg, het opvoeden van kinderen, de psychologische
steun die vrienden en familie aan elkaar geven, … Allemaal activiteiten die duidelijk waarde toevoegen aan onze samenleving maar niet meetellen voor de economische groei. Dus, als er meer van dit soort activiteiten zouden uitgevoerd worden, is dat slecht voor de economie. Concreet betekent dit dat mensen die steun vinden bij hun vrienden in plaats van naar de psycholoog te gaan, mensen die deeltijds werken zodat zij zelf hun kinderen kunnen opvangen en mensen die zelf voor hun bejaarde ouders zorgen
allemaal slecht zijn voor de economie. Daarentegen is de verkoop van producten van slechte kwaliteit,
zoals kleren waar na een paar wasbeurten gaten in zitten, dan weer goed voor de economie. Natuurlijk, de verkoop van kwaliteitsvolle producten tikt ook aan in het BBP maar die gaan langer mee en komen dus niet zo vaak op de teller te staan.
Om die verkoop van producten en diensten aan te zwengelen hebben we een sterke reclame machine in het leven geroepen. Langs alle kanten worden we aangezet tot consumeren. Op de radio, op televisie, in de bioscoop, op het internet en, tot voor de Corona crisis, ook overal op straat. Op die laatste plek hebben vele van de reclameborden plaats geruimd voor, naar mijn mening, nuttiger gebruik.
Het hele idee van economische groei moet dringend onder de loep genomen worden en herkaderd worden naar kwaliteitsvolle groei in plaats van kwantitatieve groei.
Door de focus op het BBP wordt er alleen nog maar in termen van geld gedacht en verdwijnt al de rest naar de achtergrond. Er is een tendens om van alles een economische transactie te maken, met nefaste gevolgen voor onze sociale cohesie en ons algemeen welzijn.
Kan het niet anders? Wat als we nu eens zouden streven naar betekenisvol werk voor iedereen? Wat als we afstappen van ons te concentreren op een weinig zeggend cijfer (BBP) en ons concentreren op levenskwaliteit, duurzaamheid en toekomstgericht denken? Wat als we er voor zorgen dat iedereen een goed inkomen heeft én een goed leven? Wat als er ook waardering komt voor niet betaald werk en mensen daar ruimte voor krijgen zonder financieel gestraft te worden?
De Corona crisis brengt aan het licht wat de basis noodzakelijkheden van onze maatschappij zijn. We hebben momenteel vooral nood aan een goed werkende logistiek die onder andere onze voedselvoorraden en medische benodigdheden op peil houdt, goed werkende informatie verstrekkers die ons correcte informatie geven over wat er allemaal moet gebeuren en een goed werkend gezondheidssysteem. We hebben ook nood aan psychologische steun om door deze moeilijke tijden van isolatie te geraken. Daar hebben we materieel en capabele mensen voor nodig. Strikt genomen hebben
we daar voldoende mee. Maar, er zit nog een speler tussen, namelijk geld. Als er niet voldoende geld beschikbaar is ontstaan er spanningen en dreigt de boel vast te lopen. We hebben zowat alles afhankelijk gemaakt van geld en dat geld is té vaak het obstakel waar we over struikelen.
Dat stelt ons voor een harde waarheid: we zijn verplicht om te consumeren want anders valt onze economie in duigen. Zelfs producten die we eigenlijk strikt gezien niet nodig hebben. Zou het niet veel beter zijn dat consumptie van niet noodzakelijke goederen beschouwd kan worden als een luxe en dat, als die consumptie stilvalt, er niets aan de hand zou mogen zijn?
Zoals eerder gezegd is die consumptie, in ons huidig systeem, nodig om mensen een inkomen te geven.
Maar dat kan wel anders, we moeten consuminderen.
Het is belangrijk om te weten hoe ons huidig systeem werkt. Er wordt vaak beweerd dat het allemaal erg complex is maar in de kern is het dat helemaal niet. Het is eigenlijk erg simpel. Zo simpel dat het moeilijk te geloven is. Ongeveer 95% van het geld in omloop is gecreëerd door commerciële banken door het uitgeven van leningen. U zal misschien denken: maar lenen banken het geld van spaarders niet uit aan mensen die geld willen lenen? Neen! Richard A. Werner, een Duitse econoom, heeft een lening van
200.000 euro gevolgd in de computers van een echte bank. Er werd geen eurocent verplaatst. De volledige 200.000 euro werd volledig vanuit het niets gecreëerd, samen met de bijbehorende schuld. Dit geld creatie proces dat banken uitvoeren wordt ook beschreven op de website van de Europese Centrale Bank. En bij afbetaling van de schuld wordt het gecreëerde geld terug vernietigd. De betaalde rente is winst voor de bank.
Dit heeft een aantal gevolgen. Ten eerste betekent dit dat quasi elke euro die iemand heeft waarvoor ze niet in schuld staan er ergens iemand die schuld moet dragen want geld wordt gecreëerd vanuit schuld.
Ten tweede betekent dit dat, als er meer afbetaald wordt dan er geleend wordt, de totale beschikbare geldhoeveelheid afneemt.
Deze vorm van geldcreatie is echter geen natuurwet. Misschien heb je al eens van de term ‘quantitative easing’ gehoord. Dat is geld dat centrale banken schuldenloos, en uit het niets, creëren en gebruiken om schulden op te kopen. Tussen maart 2015 en december 2018 heeft de Europese centrale bank op die manier meer dan 2.600 miljard euro ‘bijgedrukt’. Omgerekend is dat a rato van ongeveer 1.3 miljoen euro
per minuut. Dat geld is vooral de financiële wereld ten goede gekomen. Deze methodiek is terug opgestart op 1 november 2019 a rato van 20 miljard euro per maand. Op 12 maart is er een extra voorziening van 120 miljard bekend gemaakt en op 18 maart is daar nog 750 miljard aan toegevoegd om extra schuldpapier op te kopen, met schuldenvrij gecreëerd geld, tot aan het einde van het jaar.
Dit bewijst dat geld zomaar bij gecreëerd kan worden. Wat als we dat geld creëren om het rechtstreeks, in de vorm van een gegarandeerd inkomen, op de bankrekening van onze de burgers te zetten?
Permanent helikopter geld dus.
Voor velen is dit vloeken in de kerk en het woord inflatie zal al snel vallen als je dit oppert in gesprekken.
Inflatie hoeft echter geen probleem te zijn. Banken spreken nu al over negatieve rente op spaargeld en in Duitsland is dat voor vele klanten al het geval. Als je die negatieve rente invoert vanaf een bepaalde hoeveelheid spaargeld, zoals Denemarken van plan is, dan kan je de totale geldhoeveelheid in toom houden … op voorwaarde dat dat geld vernietigd wordt. Dat betekent dus het einde van het oneindig oppotten van geld. In ruil daarvoor krijgt iedereen wel een gegarandeerd inkomen.
Het klinkt waarschijnlijk allemaal zeer onorthodox maar laat ons de feiten die we vandaag kennen even op een rijtje zetten:
- De inkomens van vele mensen staat momenteel onder druk.
- Banken zijn bezig met het invoeren van negatieve rente op spaargeld.
- Banken moeten al negatieve rente van -0.5% aan de ECB betalen voor hun surplus reserves.
- Er wordt constant geld vanuit het niets gecreëerd door commerciële banken wanneer zij leningen uitschrijven. Hier staan schulden tegenover die terugbetaald moeten worden, met rente (ook al staat die momenteel erg laag).
- De ECB heeft al meerdere malen schuldenvrij geld bij gecreëerd en is dat momenteel ook aan het doen.
- Bij afbetaling van schulden wordt er geld vernietigd. Dat maakt deel uit van de normale werking van het huidige geld systeem.
- Elke keer we geconfronteerd worden met een situatie die vergelijkbaar is met het
Coronavirus zullen we, als we geen veranderingen doorvoeren in het geldsysteem, met economische crisis situaties geconfronteerd worden.
Aan dat lijstje kunnen we dan nog toevoegen dat ons huidige systeem alles behalve stabiel is. Iedereen herinnert zich de crisis van 2008 nog wel. En velen denken dat dat de laatste was die we gehad hebben.
Dit is echter niet waar. Het International Monetary Fund (IMF) heeft niet minder dan 390 systemische crisissen geïdentificeerd tussen 1970 en 2017. De meesten hebben geen internationaal karakter gehad maar het zijn wel meer dan 8 crisissen per jaar! Niet echt het kenmerk van een stabiel systeem.
Is het dan zo gek dat we een ander systeem naar voren schuiven? Een systeem waar iedereen, ook in tijden van crisis, een gegarandeerd inkomen heeft. Een systeem waarbij het platvallen van de consumptie geen ramp betekent.
Het toeval wil dat er vorig jaar, op 18 oktober 2019, een simulatie oefening gedaan is rond het eventuele uitbreken van een pandemie. Die oefening is slecht afgelopen. Laat ons daar lessen uit leren en het anders aanpakken. De simulatie is voorbij, we zitten nu in het echte scenario.
Er zijn alternatieven, we hebben oplossingen. Onze vraag is nu: zijn onze beleidsmakers bereid om te luisteren naar mensen die hun oplossingen aanreiken, ook al zijn ze onorthodox, en zijn ze bereid om er over in gesprek te gaan?
Bron: https://www.oikos.be/component/k2/item/1290-stef-kuypers-opinie
by admin | okt 1, 2020 | Economie
Geheime Amerikaanse documenten tonen aan dat banken ettelijke miljarden aan criminele opbrengsten,smeergeld en ander ‘vuil geld’ blijven verwerken. Ook Belgische banken laten nog te veel verdachte geldstromen passeren.
De gelekte Amerikaanse documenten gaan over de periode van 1999 tot en met 2017 en zijn opgesteld door de banken zelf. Het gaat om meer dan 2.100 meldingen van verdachte geldstromen. De Amerikaanse antiwitwascel speelt een sleutelrol in de wereld, omdat veel criminelen hun vermogen proberen om te zetten in dollars.
De documenten leggen bloot hoe meer dan 2.000 miljard dollar bleef rondgaan in de bankwereld. Daar waren klanten van banken bij betrokken in meer dan 170 landen, ook in België. De bankwereld wordt nochtans al lang geacht mee te strijden tegen het witwassen.
In veel gevallen wisten de banken niet of veel te weinig wie achter de verdachte transacties schuilging. Zo duikt in een op de vijf gelekte FinCEN Files een klant op die zich verbergt achter een postbusvennootschap op de Britse Maagdeneilanden. Ook andere notoire schuiloorden zoals Cyprus, Hongkong, de Verenigde Arabische Emiraten, Venezuela, Maleisië, Oekraïne en Zwitserland werpen een mistgordijn rond de
banktransacties op.
Ook Belgische grootbanken duiken op.
België duikt op in liefst 365 van de 2.100 gelekte rapporten. De vier Belgische grootbanken ING, KBC, Belfius en BNP Paribas Fortis komen allemaal voor in de FinCEN Files. Hun rekeningen zijn gebruikt voor verdachte geldstromen die variëren van enkele duizenden tot ettelijke miljoenen euro.
Zo is vanuit een Belgische bankrekening in één keer een half miljard dollar overgeschreven. De rekening in kwestie stond op naam van een postbusvennootschap op de Britse Maagdeneilanden.
De Nationale Bank moet erop toezien dat de Belgische banken voldoende inspanningen leveren om zulke witwaspraktijken te detecteren en te stoppen. Anno 2020 blijkt dat nog altijd niet optimaal te gebeuren.
Geert Sciot, de woordvoerder van de Nationale Bank, zegt dat de financiële instellingen wel steeds meer investeren in de strijd tegen het witwassen, ook via nieuwe technologieën. ‘Ze zijn zich meer dan ooit bewust van de risico’s’, zegt Sciot.
De Nationale Bank deelt de financiële instellingen op volgens risicoprofielen: low, medium low, medium high en high risk. Ze wil niet vrijgeven hoeveel banken en andere financiële instellingen in ons land een hoog risico vormen. Ook de namen van Belgische banken die al een sanctie kregen omdat ze te laks waren in de strijd tegen het witwassen maakte ze nog nooit bekend. Nochtans is wettelijk voorzien dat dat eerder de regel dan de uitzondering moet zijn.
Tegelijk hebben de banken de indruk dat te weinig gebeurt met de verdachte geldstromen die ze wel aangeven, blijkt uit gesprekken met insiders.
In de periode 2010 tot 2019 hebben de banken 74.273 witwasmeldingen gedaan, waarvan meer dan 32.000 alleen al in de laatste drie jaar. Dat blijkt uit cijfers van de antiwitwascel, die de informatie analyseert, er dossiers van maakt en die doorspeelt naar het gerecht. Bij de parketten zijn zo’n 60 magistraten en bij de federale gerechtelijke politie 510 speurders gespecialiseerd in financieel-economische criminaliteit. Is dat voldoende om duizenden witwasdossiers te onderzoeken? Waarschijnlijk niet, als je weet dat het aantal nieuwe witwasdossiers bij het Belgische gerecht jaar na jaar stijgt van 1.363 zaken in 2009 naar 1.949 zaken in 2018. Bron: De Tijd
Het wordt dus tijd dat de belastingparadijzen definitief gesloten worden.
by admin | okt 1, 2020 | Economie
Elke 100 euro die u 10 jaar geleden op een spaarboekje gezet hebt, is vandaag – 0ndanks de ontvangen rente – nog slechts 87 euro waard. Het feit dat de inflatie al jaren hoger ligt dan de rente, is de boosdoener.
Dat schrijven VRT-journalist Michaël Van Droogenbroeck en Knack-journalist Ewald Pironet in hun boek ‘Investeren in de tweede helft van leven’. Ze onderzochten de effecten van de verhouding tussen inflatie en rente op de lange termijn en concluderen dat zo’n 20 procent van het spaargeld verdampte sinds het begin van deze eeuw.
De extreem lage rente is niet nieuw. Na de bankencrisis van 2008 duwde de Europese Centrale Bank de rente naar 0 procent, om ons zo te motiveren om geld uit te geven en niet op te potten. Het gevolg is bekend: de Belgische banken bieden al jaren een totale rente van 0,11 procent per jaar, wat het wettelijke minimum is in ons land.
Op dat vlak is er niet meteen beterschap onderweg. De Europese Centrale Bank besliste bij de start van de coronacrisis dat het beleid van nulrente er eentje is om te blijven. In combinatie met de inflatie zal het verlies voor de Belgische spaarders, die momenteel in totaal voor 300 miljard euro aan spaargeld hebben staan, nog verder oplopen.
De coronacrisis heeft geleid tot een volledig nieuwe situatie op monetair gebied. De centrale banken blijven maar geld in het systeem pompen om de economie vlot te trekken, en dat heeft superbelegger Warren Buffett aan het denken gezet.
“De Amerikaanse staatsschuld wordt niet terugbetaald, die wordt geherfinancierd”, zei Buffett onlangs.
Als de overheid gewoon geld kan blijven drukken om de eigen schuld te betalen, is het niet logisch om te denken dat ze ooit een betaling zal missen, zo redeneerde de meest succesvolle belegger ter wereld. “De truc [voor landen] is om te blijven lenen in de eigen valuta.”
Welke gevolgen heeft deze situatie voor uw beleggingen en spaargeld?
Tim Denning ging op onderzoek uit.
Dit zei Buffett onlangs: “Als je negatieve rentetarieven kunt hebben, geld kunt uitgeven en bijdrukken, en meer en meer schulden kunt maken ten opzichte van de productiecapaciteit, dan zou je denken dat de wereld dat in de eerste paar duizend jaar al had ontdekt in plaats van er nu pas op te komen. Ik zie het nu 12 jaar gebeuren en ik kan het nog steeds niet echt geloven. We zullen zien.”
“Het is waarschijnlijk de interessantste vraag die ik ooit in de economie ben tegengekomen: kun je volhouden wat we nu doen? Het is in 2008 begonnen, en we lijken nu een periode in te gaan waarin we de hypothese testen dat dit beleid met nog meer kracht voortgezet kan worden.”
Deze verwondering verklaart wellicht waarom Buffett de laatste tijd veel van zijn Amerikaanse bankaandelen heeft verkocht. In plaats daarvan investeerde hij onlangs in een goudmijnbedrijf. Hij lijkt niet heel veel vertrouwen te hebben in deze praktijken.
Inflatie is als de prijzen stijgen en de waarde van geld daalt. Buffett: “Ik dacht eerst dat de ontwikkelingen die we hebben gezien, kunnen plaatsvinden zonder dat de inflatie toeneemt, maar ik heb me vergist.”
Hij heeft onlangs belegd in goud en schatkistpapier, wat hij beschreef als ‘een bijzonder slechte investering op de lange termijn’.
Het feit dat deze vermaarde belegger vanwege de huidige omstandigheden bereid is zijn geld voorlopig toch te stoppen in ‘bijzonder slechte beleggingen’, zou iedere belegger aan het denken moeten zetten.
Wat is de impact op uw eigen geld?
Negatieve rente kost u geld. Als u denkt uw rendement op de aandelenmarkt te halen, moet u goed weten wat u doet: algoritmes en professionele beleggers houden zich er vooral mee bezig de enthousiaste particulier (de ‘Robinhood-belegger’) een poot uit te draaien.
Daarbij kunt u zich afvragen hoelang de koersen nog hoog blijven tijdens een pandemie met lockdowns en alle faillissementen en werkloosheid van dien.
De vertraging die we nu zien betekent dat al het geld dat in de economie wordt gepompt, nauwelijks van eigenaar wisselt: het blijft hangen in de financiële markten. Maar het gaat een keer de reële economie in, en u kunt zich voorstellen wat dat betekent voor de waarde ervan.
Conclusie: gierende inflatie De manier waarop geld functioneert in de samenleving is fundamenteel veranderd. Vermaarde beleggers als Buffett hebben veilige havens opgezocht: als we kijken naar wat het Buffett doet om erachter te komen wat hij denkt, kunnen we concluderen wat hij voorziet: gierende inflatie.
Bron: Beursduivel
by admin | okt 1, 2020 | Economie
Jamie Dimon, de CEO van de Amerikaanse grootbank JPMorgan Chase, heeft geen problemen met een extra belasting voor de rijken. Dat zegt hij op een bankentop in India.
Het stoot misschien wat van zijn klanten voor de borst, maar wat Jamie Dimon betreft is een hogere belasting voor rijken bespreekbaar.
‘Een vermogensbelasting is bijna onmogelijk om uit te voeren’, zegt hij daar. Verschillende Democraten stelden recent een vermogensbelasting voor, maar dat is volgens Dimon erg moeilijk te controleren.
‘Ik ben niet tegen hogere belastingen voor de rijken. Maar ik denk dat je dat moet doen via hun inkomen, en dus niet moet berekenen op basis van het vermogen, wat legaal gesproken heel ingewikkeld is. Er zijn ook zeer veel manieren om daar achterpoortjes te vinden. Ik zou gewoon inkomen belasten’, zegt hij.
Volgens Dimon is het ook veel moeilijker om daar mee weg te komen.
Het debat over een belastingverhoging voor de rijken is al even aan de gang, de overheidsschuld in de Verenigde Staten is dan ook immens.
Een studie van de denktank OESO toonde vorig jaar aan dat de Verenigde Staten een van de landen is waar er steeds minder belastingen binnenkomen. De oorzaak daarvan is te vinden bij de president, die beloofde om de belastingdruk te verlagen en dat ook deed.
Democratisch presidentskandidaat Joe Biden heeft alvast gezegd dat hij de beslissingen van Trump zou terugdraaien, maar Dimon is fan van het belastingbeleid van Trump. ‘Zijn beleid is een van de goede dingen die hij gedaan heeft voor de Amerikaanse economie. Die is heel kafkaiaans en de bureaucratie vertraagt heel veel ondernemingen.’
‘En ik wil mensen eraan herinneren dat wie de economie vertraagt de kansarmen net het hardste raakt, meer dan anderen’, zegt hij. ‘Maar er zijn belastingen die de economie doen vertragen, zoals belastingen op arbeid of kapitaalopbouw, en er zijn belastingen die dat niet doen. Zoals belastingen op mensen zoals mij, die het goed hebben.’ Bron: BusinessAM Volgens Neutr-On is er niks moeilijk aan het opleggen van een vermogenstaks omdat iedereen toch wel zijn eigen vermogen kent. Ook de fiscus kent uw vermogen en het is heel gemakkelijk om iedere burger zijn vermogen te laten invullen op zijn belastingsbrief. Ook zijn buitenlands vermogen.
Controles kunnen bij een overlijden en bedrog kan bij de erfbelasting met boetes geregulariseerd worden.
Daarnaast moet belasting op arbeid volledig afgeschaft worden.
by admin | okt 1, 2020 | Economie
De Europese Centrale Bank, de ECB, wil de eenheidsmunt gereedmaken voor het tijdperk van digitaal geld. Ze onderzoekt of er behoefte is aan een ‘digitale euro’, rechtstreeks gedekt door de centrale bank.
Eerst was er de bitcoin. Toen besloot Facebook de libra te lanceren. En nu denkt ook de ECB eraan om met een eigen digitale munt te komen. De bank lanceert binnenkort een bevraging om na te gaan of er behoefte is aan een ‘digital euro’. Volgens ECB-directielid Fabio Panetta kan dat bijdragen aan de financiële soevereiniteit van de eurozone, en de positie van de euro versterken. Hij publiceerde een rapport over de mogelijkheden en implicaties van een digitale Europese eenheidsmunt.
Digitaal betalen kan natuurlijk nu ook al. Dat gebeurt elke keer als we een online overschrijving doen of met de bankkaart een aankoop betalen. Contant geld wordt almaar minder belangrijk in het betaalverkeer.
Maar de ‘digitale euro’ van de ECB gaat nog een stap verder. ‘Het verschil is dat nu alle betalingen, ook de elektronische, via een commerciële bank verlopen’, legt woordvoerster Alexandrine Bouilhet uit. ‘Maar een digitale euro zou rechtstreeks uitgegeven worden door de centrale bank. Het idee is dat het betaalgemak even groot is, maar dat je weet dat het geld rechtstreeks door de centrale bank gedekt wordt’.
Het vertrouwen in dat soort geld is groter, denkt de ECB. Nu gebeurt het soms dat het vertrouwen in de banken een knauw krijgt. Mensen gaan dan hun geld van de rekeningen halen, bijvoorbeeld uit vrees voor een bankroet. Dat fenomeen deed zich voor tijdens de financiële crisis, toen er in meerdere landen een bankrun ontstond. Geld dat rechtstreeks door de centrale bank gedekt wordt, is veiliger. Een centrale bank kan niet omvallen, en beschikt over de mogelijkheid om zelf geld te creëren.
In de praktijk zou het erop neerkomen dat je, naast alle bestaande betaalmogelijkheden, ook kunt betalen met de digitale euro van de ECB. Je zou bijvoorbeeld een deel van je zichtrekening kunnen omzetten in digitale euro’s. Wel met een plafond, want de ECB wil voorkomen dat de banken te veel deposito’s zien wegvloeien.
De commerciële banken worden door de digitale euro minder belangrijk, erkent Bouilhet. Hun rol als doorgeefluik en bewaarplaats van geld wordt aangetast. ‘Het klopt dat er in de bankwereld angst leeft voor deze ontwikkelingen. Daarom zullen zij ook betrokken worden bij de consultatie. Maar het is duidelijk dat de ECB niet alle taken van de banken zal overnemen. De banken zullen hoe dan ook overleven.’
Maar zit de consument wel te wachten op nóg eens een nieuw betaalmiddel? Met bankbiljetten, kredietkaarten, Bancontact, PayPal en ApplePay is het betaallandschap nu voor sommige mensen al onoverzichtelijk. De consultatie zal de ECB meer inzicht moeten geven in de verzuchtingen en behoeften van de consumenten in de eurozone. De consultatie zal drie tot vier maanden duren, en pas volgend voorjaar zal de raad van bestuur van de ECB beslissen of de digitale euro er al dan niet komt.
De centrale banken beseffen dat ze de digitale munten niet kunnen negeren. Tenminste als ze hun rol als behoeder van de munteenheid niet uitgehold willen zien. ‘We zien allerlei initiatieven uit de privésector ontstaan waarbij de link met de officiële munteenheden losser wordt of zelfs komt te vervallen’, zegt Bouilhet. Ze noemt de libra, de munteenheid die Facebook wil lanceren, als voorbeeld. ‘Er wordt nu gesproken over een euro-libra en een dollar-libra, maar de centrale banken hebben daarover geen enkele
controle.’ De consequentie is dat consumenten bitcoins of libra’s niet kunnen omzetten in bankbiljetten.
Daarvoor moet je de bitcoins of libra’s eerst verkopen, zodat je ‘gewoon’ geld hebt. ‘Wij vinden dat griezelige ontwikkelingen. Het was het libra-project dat ons ertoe heeft aangezet om hierover na te denken’, zegt Bouilhet.
De ECB is niet de enige centrale bank die zich over digitaal geld buigt. De Chinese centrale bank staat al het verst. Die is vijf jaar geleden al begonnen met zo’n project. Omdat de Chinezen nu al massaal experimenteren met allerlei nieuwe betaalvormen, is de kwestie daar urgenter. Er is zelfs in drie grote Chinese steden al geëxperimenteerd met de nieuwe digitale munteenheid. Ook de Zweedse centrale bank staat al relatief ver. In Zweden is contant geld geleidelijk aan het verdwijnen. De centrale bank denkt er
daarom over na om een veilige digitale vorm van de kroon in het leven te roepen.
De ECB moet zich voorbereiden op de eventuele invoering van een digitale euro, zegt ECB-voorzitster Christine Lagarde. De instelling bracht alvast een rapport uit over de digitale euro en directielid Fabio Panetta legde in een blogpost uit waarom zo’n digitale munt van belang kan zijn.
Een digitale euro zou de goede kanten van de euro moeten overnemen: een kosteloze toegang tot een eenvoudig, alom aanvaard, risicovrij en betrouwbaar betaalmiddel. In een aantal scenario’s is een digitale euro zelfs noodzakelijk. Panetta vermeldt in een blogpost situaties waarbij mensen niet langer de voorkeur geven aan betalingen met cash, of extreme gebeurtenissen zoals natuurrampen of pandemieën, wanneer andere betaalsystemen niet langer werken.
Net zoals bankbiljetten zouden digitale euro’s de bezitters ervan een rechtstreekse claim geven op de centrale bank, waardoor ze veiliger zijn dan gelijk welke deposito bij een gewone bank.
Bovendien kunnen ze rechtstreeks worden overgemaakt aan andere gebruikers, online of via bluetooth en prepaidkaarten, zonder langs het banksysteem te passeren. In een rapport zegt de ECB dat deposito’s in digitale euro’s waarschijnlijk begrensd zullen zijn en minstens gedeeltelijk onderworpen zijn aan de ECB-depositorente die momenteel min 0,5 procent bedraagt. In het ideale geval zouden zo’n deposito’s worden aangeboden door de privésector eerder dan enkel door de ECB.
De digitale euro zou ook de innovatie bevorderen voor retailbetalingen en mooi samengaan met innoverende digitale markten. De euro zou er aantrekkelijker mee worden op de internationale markten en zo het Europese financiële systeem versterken, aldus Panetta. Bij dat alles zou de digitale euro cash niet vervangen maar complementair zijn.
Een digitale euro zou een bescherming bieden tegen digitale betaalmiddelen van buiten de eurozone, gecontroleerd door buitenlandse overheden of privépartijen. Als zo’n betaalmiddelen de overhand krijgen, zou dat problematisch zijn voor de regelgeving en een bedreiging vormen voor de financiële stabiliteit en zelfs voor de monetaire en financiële soevereiniteit van de eurozone.
Een digitale euro zou een bescherming bieden tegen digitale betaalmiddelen van buiten de eurozone, gecontroleerd door buitenlandse overheden of privépartijen.
De digitale euro zou ook de strijd vergemakkelijken tegen witwassen en het financieren van terrorisme.
Tegelijk geeft Panetta toe dat er ook uitdagingen zijn. Hij vermeldt het recht op privacy. ‘We zullen die kwesties moeten oplossen bij het ontwikkelen van functionele en technologische designs’, aldus het directielid. Sommigen vrezen ook dat een digitale euro bankactiviteit zou kunnen bemoeilijken of instabiliteit kan creëren bij financiële onrust. ‘Een goed design moet een antwoord kunnen bieden op die risico’s’, aldus Panetta.
De blogpost verwijst naar een studie die de ECB vrijdag uitbracht, Report on a Digital Euro. Die vormt de basis voor een openbare consultatie die op 12 oktober begint. De ECB bundelde alvast informatie op haar webstek. Tegelijk lopen er gedurende zes maand ‘experimenten’ waarbij experten vande ECB en de nationale banken van de eurozone betrokken zijn. Dat zonder vooruit te lopen op een uiteindelijke beslissing, aldus de ECB. Tegen de lente van volgend jaar wordt beslist of er een onderzoeksfase komt met het oog op het ontwikkelen van een ‘minimum viable product’, een soort ‘eerste versie’ van een digitale euro.
De centrale bankiers werden vorig jaar opgeschrikt door de aankondiging van Facebook dat het een eigen munt zou lanceren, de libra, waarvan de waarde zou gekoppeld zijn aan een korf van officiële munten.
Inmiddels paste Facebook zijn plannen aan. De munt zou nu worden verbonden aan individuele nationale munten en onder de controle staan van internationale toezichthouders.
Andere virtuele munten zoals de bitcoin (er zijn er al meer dan honderd) hebben geen enkele wettelijke basis en worden niet ondersteund door de ECB. Ze zouden al lang verboden moeten zijn want vroeg of laat zullen de kopers ervan ervaren dat ze opgelicht zijn. Niet kopen dus.
