Vandaag krijgt de toekomst van de handel in België een dikke zwarte rand. Na meer dan 150 jaar activiteit in de Belgische handelssector heeft Delhaize koudweg aangekondigd dat het al zijn winkels gaat franchiseren. We spreken hier over 128 verkooppunten in eigen beheer. En over de toekomst van zowat 9000 werknemers.
De directie was haar zet al enkele weken achter de schermen aan het voorbereiden.. De directie weigerde zelfs de vragen van de vakbonden te beantwoorden. Een schandalige manier van doen waarbij geen enkele ruimte voor menselijkheid meer is.
De vakbonden en alle werknemers van het bedrijf zijn geschokt en razend. Wat zich onlangs heeft afgespeeld, heeft bij de werkgevers in de sector blijkbaar helaas als inspiratie gediend voor verdere ontsporingen. Wat er vandaag bij Delhaize gebeurt, is niet meer of minder dan een verkapte sluiting. Een Belgische supermarktketen met een jarenlange geschiedenis zal morgen alleen nog maar zijn merk verdelen. Dit is het begin van het einde van de geïntegreerde handel in België.
Wat er vandaag bij Delhaize gebeurt, is het naar beneden halen van de arbeidsvoorwaarden van alle werknemers. Met op termijn de banen die zullen verdwijnen. Zo wordt binnen een hele sector sociale dumping georganiseerd.
Wat er gebeurt, is ook een manier om het collectief overleg definitief buitenspel te zetten. Bij gefranchiseerde winkels is er immers geen vakbondsvertegenwoordiging.
Jarenlang hebben wij er alles aan gedaan om de sociale dialoog in stand te houden, gesprekken te voeren en oplossingen te vinden voor de toekomst van de werknemers en het bedrijf. Met deze franchisering schakelt de directie de facto ook het sociaal overleg uit.
De ondernemingsraad was zorgvuldig voorbereid en berekend. Toeval bestaat niet, want de vergadering eindigde net voor de opening van de beurs… Ahold-Delhaize zal niet terugkomen op zijn beslissing. Volgens hen is het “de groei die dit rechtvaardigt”. Over een periode van 4 jaar zouden de geïntegreerde winkels 1,1% verlies aan groei gekend hebben, terwijl het bij de gefranchiseerde formats net om 3,5% positieve groei gaat. Bij Delhaize wordt niet gepraat over verliezen en evenmin over een bedrijf in moeilijkheden. Er is – aldus de Nederlandse top – gewoon onvoldoende groeimarge.
In naam van de groei, in naam van het kapitalisme, in naam van het geld wordt besloten om een commercieel model volledig om te gooien. In plaats van te proberen via sociaal overleg oplossingen te vinden voor de winkels in moeilijkheden, maken ze tabula rasa en zetten ze de toekomst van 9000 mensen op de helling. Deze beslissing is stuitend, onwaardig, misprijzend… Er zijn gewoon geen woorden voor. Daarom moeten de acties verder gaan.
Supermarktketen Delhaize, die de 128 winkels in eigen beheer wil verzelfstandigen, zou zich ertoe verbinden om geen van die supermarkten in eigen beheer te sluiten tot eind 2028. De garantie geldt ook na overname door een zelfstandige uitbater, zo werd gemeld in een schriftelijke verklaring. De vakbonden geloven het niet.
De groep formuleert daarin vier garanties die ze aan de vakbonden wilde voorleggen tijdens de ondernemingsraad eerder. De vakbonden zijn evenwel vroegtijdig opgestapt uit dat overleg, waarna de directie hen de garanties schriftelijk gecommuniceerd heeft.
Het gaat concreet om een bevestiging van de loon- en arbeidsvoorwaarden, een garantie om geen supermarkten in eigen beheer te sluiten tot eind 2028, garanties rond langdurig zieken, geleidelijke werkhervatting en medische restricties, en een voorstel om resterende overuren standaard mee over te laten gaan.
“Niets waard”
De belofte van supermarktketen Delhaize om geen van de winkels in eigen beheer tot eind 2028 te sluiten, is niets waard. Dat zegt vakbondsman Wilson Wellens kort na de aankondiging van de directie. “Als je het vernis van die zogenaamde garanties, en de rest van de directiecommunicatie, haalt, dan zie je dat dit geen eiken kast maar gewoon plastic is”, aldus Wellens.
De vakbondsman heeft vragen bij de communicatiestrategie van de directie. “Bij elk overlegmoment verspreiden ze eenzijdige communicatie naar de buitenwereld, in plaats van voorstellen en argumentatie aan de onderhandelingstafel”, zegt Wellens. “We herinneren ons het filmpje van de CEO, vanochtend de aankondiging over het verbod op blokkeren van winkels en distributiecentra en nu de vier garanties. Allen gooien ze nog meer olie op het vuur.”
In het persbericht is sprake van een bevestiging van de loon- en arbeidsvoorwaarden, een garantie om geen supermarkten in eigen beheer te sluiten tot eind 2028, garanties rond langdurig zieken, geleidelijke werkhervatting en medische restricties en een voorstel om resterende overuren standaard mee over te laten gaan. Aan die bevestigingen en garanties hechten de vakbonden weinig geloof. “Deze directie heeft nu eenmaal een verleden voor het verbreken van beloftes”, klinkt het. “En hoezo doen ze een belofte over geen sluitingen tot 2028? Ze gaan die winkels toch allemaal franchiseren?”.
Ook aan Franstalige kant zien ze niks nieuws in de communicatie van de directie. “De directie heeft geen komma veranderd”, aldus Myriam Delmée van het socialistische Setca. “De communicatie van Delhaize bestaat erin dat ze een stuk stront in cadeaupapier verpakken en dat als ‘prachtig’ verkopen.”
Het overleg tussen vakbonden en directie bij Delhaize was andermaal een maat voor niets.
De volgende ontmoeting met de vakbondsvertegenwoordiging is de ondernemingsraad op maandag 22 mei. Op die dag houdt het gemeenschappelijk vakbondsfront ook een nationale manifestatie in Brussel naar aanleiding van de situatie bij Delhaize. Wat betreft Wellens moet er vooral “langer, meer en intensiever onderhandeld worden”. Daartoe werd een eerste aanzet gegeven in de verzoeningsvergadering van een tiental dagen geleden, klinkt het. Ook die bemiddeling leverde geen resultaat op, maar volgens Wellens was dat wel het beste overleg tot nu.