SamPol viert 30 jaar met sterk dossier over rijkdom en ongelijkheid.

Het thema van jubileumnummer Januari 2023 van maandblad Samenleving&Politiek (SamPol) kon niet beter vallen. Met 21 bijdragen mag dit het ultieme dossier over maatschappelijke ongelijkheid worden genoemd, over de échte oorzaken van extreme rijkdom en over werkbare remedies, die wel degelijk haalbaar zijn. “Het is louter een kwestie van politieke wil”

De gemiddelde mediaan …

‘Gemiddelde Belg op één na rijkste van Europa‘. Daar heb je ze al, de gemiddelden. Niet toevallig dat de ‘bemiddelden’ der aarde het graag over ‘gemiddelden’ hebben en niet over de mediaan. Te moeilijk voor de lezers-luisteraars-kijkers?

Neen, beste media. De meeste mensen weten niet wat ‘mediaan’ betekent, en dat is niet omdat ze dom, ongeletterd, marginaal (… vul zelf verder in) zouden zijn.

Er zijn dingen die je mag en moet blijven herhalen, ‘gemiddelden’ houden geen rekening houden met verdeling, nog zo een foeilelijk begrip (volgens de ‘bemiddelden) dat nergens voor nodig is, want ‘te moeilijk’.

Een eenvoudig kort cijfervoorbeeld volstaat om te illustreren waarom ernstige journalisten altijd de mediaan horen te gebruiken, en dat ik zelf altijd gebruik wanneer ik ergens ga spreken over de werking van de massamedia (wat sinds de pandemie stilgevallen is).

Als negen personen elk 1.000 euro per maand verdienen en ik als tiende persoon 91.000 euro binnenrijf, dan ‘verdienen’ wij samen 100.000 euro per maand en halen wij een mooi gemiddeld inkomen van 10.000 euro. De mediaan geeft een heel ander beeld. Het is het cijfer dat in het midden van de reeks ligt (of tussen de twee middelste cijfers):

1.000-1.000-1.000-1.000-1.000-1.000-1.000-1.000-1.000-91.000

De ‘wij’ in dit voorbeeld hebben een mediaan-inkomen van 1.000 euro. Klinkt al heel anders dan een gemiddelde van 10.000.

Wij hebben nog altijd geen degelijk inzicht in hoe de welvaart in dit land echt verdeeld is. Te moeilijk? Neen, niet ‘relevant’, dat wil zeggen niet relevant voor zij die er alle baat bij hebben dat deze kennis niet verspreid wordt.

Je mag zelf raden welk deel van de bevolking meent dat inkomensongelijkheid niet onderzocht hoeft te worden. Je kan over de ongelijkheid heel verontwaardigd doen, maar de nuchtere feiten laten spreken is nog steeds de sterkste boodschap. Die boodschap brengt themanummer Januari 2023 van SamPol.

Enkele voorbeelden:

•             Het interview Extreme rijkdom is pure verspilling van hoofdredacteur Wim Vermeersch met politiek filosoof Dick Timmer kan je volledig lezen in de overname op ons platform.

•             Hoe moet je ongelijkheid meten? Sarah Kuypers van het Centrum voor Sociaal Beleid aan de Universiteit Antwerpen stelt in Wat een ongelijkheidsonderzoeker lijden kan vast dat onderzoek naar ongelijkheid zwaar wordt bemoeilijkt door het ontbreken van administratieve data.

•             Is inkomensongelijkheid hetzelfde fenomeen als armoede, vermogensongelijkheid of koopkracht? Gaat het over een effectieve verslechtering of is er eerder sprake van een perceptie? Jonas Vanderkelen van de Onderzoekseenheid Publieke Economie aan de KU Leuven zoekt het uit in De paradox van de Belgische inkomensongelijkheid.

•             Francine Mestrum legt zich al jaren toe op de studie van armoede. Recent hoorden we op onze nationale zender weer een pleidooi voor meer filantropie van de superrijken, in plaats van meer belastingen. Mestrum maakt kort en krachtig brandhout van De hypocrisie van filantropie. “Filantropie heeft … niets vandoen met armoedebestrijding of ‘het algemeen belang’, maar met macht en invloed”.

•             Sacha Dierckx, economisch adviseur van het ABVV, houdt een pleidooi voor Een publiek vermogensfonds voor meer gelijkheid. Geen Chinese Cubaanse of Noord-Koreaanse dictatuur, maar gewoon de praktijk in Noorwegen en zelfs in de VS, in de deelstaat Alaska. De olie in de bodem heeft daar uiteraard mee te maken. Geen evidentie, maar dit is geen pleidooi voor de samenleving, excuseer de ‘alleen’-leving van Margaret Thatcher waar “aandelen bezitten even gewoon is als een auto bezitten”, maar voor een ‘collectief en democratisch’ idee.

Samenleving&Politiek (SamPol), jaargang 30, Januari 2023. Het maandblad SamPol verschijnt 10 maal per jaar, voor 40€ krijg je het in je bus en online, 25€ voor wie jonger is dan 25 of ouder dan 65, online alleen aan 30€ per jaar. Je kan ook een steunabonnement nemen van 50€. Maak hier je keuze. Wil je het eerst eens uitproberen? Vraag een proefnummer via info@sampol.be