In het sociaal conflict bij Delhaize zet de directie deurwaarders en politie in om piketten te breken. Deurwaarders trekken naar vakbondsmilitanten thuis om hen een straatverbod op te leggen. Aan een bemiddelingsvergadering wordt een waterkanon geplaatst. Vakbondsleden worden geboeid afgevoerd. Een rechter overschrijdt zijn territoriale bevoegdheid om een actieverbod in heel het land op te leggen. Een andere rechter zegt dat het recht om handel te voeren belangrijker is dan het stakingsrecht. De politie houdt auto’s van vakbondsleden ‘preventief’ tegen en verbiedt om actie te voeren. En wat doet de regering? Aan de vooravond van de betoging op 22 mei voor het Delhaize-personeel en het recht op syndicale acties, bespreekt ze een wetsvoorstel waarmee het mogelijk wordt om demonstraties op de openbare weg strafrechtelijk te verbieden.
door een delegee
Het jaar 2022 stond bol van de intersectorale en vakbondsmobilisaties, met een reeks acties en betogingen (sommige spontaan, waarbij de achterban het vakbondsapparaat inhaalde) voor hogere lonen en de verdediging van de index. Het eindigde met de algemene staking in gemeenschappelijk vakbondsfront op 9 november en de tienduizenden betogers op 16 december in Brussel, eveneens in een gemeenschappelijk front.
De dag na die betoging verklaarde het ABVV in een persbericht: “Als er geen consensus kan worden bereikt met de vertegenwoordigers van de werkgevers, zal het ABVV midden februari zijn federaal comité opnieuw samenroepen om te beslissen over nieuwe acties, die een staking van 24 uur zouden kunnen omvatten.” In plaats van een staking of een andere grootschalige actie werden op 14 februari 2023 acties georganiseerd om de beweging te begraven. In de beweging dook de eis van nationalisatie van de energiesector op. Op 14 februari werd enkel nog gesproken over ‘fiscale rechtvaardigheid’. Veteranen van syndicaal protest weten dat deze bijzonder vage en algemene eis doorgaans gebruikt wordt om bewegingen te laten verdrinken.
Er was een eigen dynamiek in verschillende sectoren: het Franstalig onderwijs, de gezondheidszorg en de non-profit, de brandweer, het spoor, de kinderopvang … Er was zelfs een algemene staking in de openbare diensten op 10 maart. Het ging om een veelheid aan krachtmetingen in verspreide slagorde en telkens zonder strategie op middellange termijn. Het zijn uitdrukkingen van de woede. Dat volstaat echter niet.
Zwakte leidt tot agressie
Het is ondertussen bijna 10 jaar geleden, maar het actieplan van het najaar van 2014 blijft een belangrijk voorbeeld van hoe we ons syndicaal protest kunnen opbouwen. Er werd toen meteen een reeks mobilisaties aangekondigd die opbouwden naar de historische nationale algemene staking van 15 december. Het jaar 2014 was een recordjaar qua stakingen (sinds 1993): 760.297 stakingsdagen tegen 206.974 in 2013. De rechtse regering wankelde. Verdeeldheid (en angst) bij de vakbondsleiding tegenover de ontketende massabeweging bracht de strijd echter tot een patstelling. Dit gebeurde onder meer met de valse belofte van een ‘tax shift’, die er uiteindelijk één van arm naar rijk werd.
Zodra de druk van de straat was afgenomen, kwam het debat over het stakingsrecht plotseling weer op gang. Na een staking in oktober 2015 in Luik en een andere in juni 2016 in Antwerpen werden vakbondsleden veroordeeld wegens “kwaadwillige belemmering van het verkeer.” De tegenpartij was bang en probeerde elke gelegenheid aan te grijpen om toekomstige sociale bewegingen te verzwakken. Nu wordt een volgende stap in die richting gezet.
Delhaize, een precedent voor de hele arbeidersbeweging
Delhaize is een testcase voor de werkgevers en de overheid. Vakbondsvrijheden die helemaal gekortwiekt worden aan de winkeldeuren of de depots in Zellik, zullen dat ook blijven.
Midden vorig jaar hield het ABVV een federaal congres waar het aankondigde dat elke veroordeling van een syndicalist voor het uitoefenen van het stakingsrecht zou beantwoord worden met een 24-urenstaking. Voorzitter Thierry Bodson zei toen in de media: “Dit is al drie jaar bezig. Het getuigt van een gebrek aan respect voor onze leden en afgevaardigden.” En nog: “Ja, er zullen nog gevallen zijn. Daarom moeten we beslissen om de volgende keer nog sterker te reageren. Geen enkele grote overwinning voor de vakbonden is er gekomen met alleen overleg. We moeten kunnen blijven staken.” Er zijn nog geen veroordelingen geweest in de strijd bij Delhaize, maar we moeten daar niet op wachten. Wat er daar nu gebeurt, gaat immers nog verder dan eerdere aanvallen op het recht op collectieve actie.
Om onze rechten te verdedigen, hebben we het volle gewicht van de arbeidersbeweging nodig. We kunnen daarbij iedereen betrekken voor wie collectieve actie essentieel is: feministen, LGBTQIA+ activisten, klimaatjongeren, studenten … Solidariteit is ons beste wapen!
Begin mei dienden het ACV en het ABVV klacht in tegen een deurwaarder die een piket bij Delhaize aan de Watersportbaan verbood. Kort nadien waren er honderd betogers voor de rechtbank van eerste aanleg in Bergen om verschillende delegees en personeelsleden te steunen. De juridische strijd moet gevoerd worden, maar we mogen ons daar niet toe beperken. Deze strijd kan nooit in de plaats van mobilisatie treden.
Sommigen denken de repressie te omzeilen met ‘verrassingsacties’. In de praktijk is de politie doorgaans snel op de hoogte. Tegenover een handvol activisten is repressie bovendien gemakkelijker. De beste manier om repressie te stoppen, is door ons net sterker en beter te organiseren. Zo had het voor kledingketen Zara geen zin om deurwaarders in te zetten toen het voltallige personeel van de vestiging aan de Elsensesteenweg in Brussel het werk neerlegde op 6 mei. De grotere acties aan Delhaize-vestigingen op 13 mei gaan in deze richting.
Eind april was er in Limburg een illegale rave met 5.000 aanwezigen. De politie verkoos om niet tussen te komen omdat er te veel mensen aanwezig waren. Ook daar kunnen we een les uit trekken…
In Brussel is er een solidariteitscomité met de stakers van Delhaize opgezet. Dit comité mobiliseerde naar een actie aan Delhaize Chazal in Schaarbeek, de grootste winkel van de groep in Brussel. Ongeveer 250 mensen stonden voor de deur en protesteerden ook binnen in de winkel. Er waren deurwaarders aanwezig, maar er werd geen enkele boete uitgedeeld. Dit voorbeeld kunnen we overal bespreken op personeelsvergaderingen op de werkplaatsen en op acties aan Delhaize-winkels. Dit kan samengaan met een algemeen debat over een actieplan en de te volgen strategie om de patronale agressie een halt toe te roepen.
Bron: LSP