Door Geert Cool
Terwijl de Nationale Bank erkent dat de ongelijkheid in ons land groter is dan voorheen aangenomen werd en de Europese Centrale Bank toegeeft dat de prijsstijgingen grotendeels veroorzaakt zijn door de winsten van grote bedrijven, kampen werkenden op hun werkplaats en in hun leven met steeds meer tekorten. Koop met de huidige rentevoeten en prijzen maar eens een eigen huis of appartement! Openbare diensten zijn kapot bespaard. Het water staat aan de lippen van het personeel van de kinderopvang, het onderwijs, de zorg, de brandweer, de OCMW’s, het openbaar vervoer … Er wordt betoogd en gestaakt. Signalen geven en oproepen om gehoord te worden, volstaan duidelijk niet.
Budgettair keurslijf wordt aangetrokken
Wie hoopt op verandering na de verkiezingen van 2024, kan serieus bedrogen uitkomen. Alle pro-kapitalistische partijen stappen mee in de terugkeer van het budgettaire keurslijf dat in heel Europa hersteld wordt. Dit keurslijf werd tijdens de pandemie losgelaten. Met stimulusmaatregelen werd de economie, en vooral de winsten, overeind gehouden. Nog voor de geldkranen van deze maatregelen terug dichtgedraaid zijn, wordt alles in stelling gebracht om opnieuw fors te besparen. Alle regeringen in België gaan daarin mee. En moest dat niet het geval zijn, zal desnoods het resterende Europese stimulusgeld als chantagemiddel gebruikt worden om dit budgettaire keurslijf op te leggen.
Alle pro-kapitalistische partijen aanvaarden de ‘noodzaak’ om de begroting op orde te zetten. In een context van enorme tekorten, maar ook het duurder worden van krediet, betekent dit een bewuste keuze voor de verderzetting en uitdieping van sociale ellende voor de meerderheid van de bevolking. De meningsverschillen over hoe de begroting op orde moet gesteld worden, in het bijzonder tussen de PS en de liberalen, worden breed uitgesmeerd en zijn reëel. Deze meningsverschillen blijven evenwel binnen de krijtlijnen van dat keurslijf en bevatten bijgevolg nog geen begin van antwoord op onze noden.
Vanaf 2024 moet er jaarlijks 5 miljard euro gevonden worden om aan de Europese begrotingsnormen te voldoen. Dermagne van de PS wil dit geld voor een derde bij de uitgaven, een derde bij de inkomsten en een derde bij diverse posten zoeken. De rechterzijde wil vooral de uitgaven verminderen, onder meer door te besparen op werklozen en zieken. Het pleidooi van Conner Rouseau voor ‘basisbanen’, wat de deur opent voor een beperking van de werkloosheidsuitkering in de tijd, kreeg applaus van de werkgevers, De Wever, Lachaert en Bouchez.
De PS pleit voor een verdubbeling van de effectentaks en een belasting op de meerwaarde op aandelen. Zo wil de sociaaldemocratie de besparingen op onze levensstandaard ‘evenwichtig’ laten overkomen en het budgettair keurslijf verkocht krijgen. Bij de begrotingscontrole eerder dit jaar stemde de PS in met het schrappen van de verhoging van het minimumpensioen en van de minima van andere uitkeringen.
Het beperken van de uitgaven gebeurt dus nu al. Op de extra inkomsten vanuit de grote vermogens blijft het daarentegen grotendeels wachten. Het is bovendien weinig waarschijnlijk dat het onderdeel zal zijn van de grote fiscale hervorming die CD&V nog wil realiseren met minister Van Peteghem, een hervorming die wellicht zal botsen op de tegenstellingen tussen liberalen en PS. De PVDA merkte daarnaast terecht op dat geen enkele van de 37 Belgische miljardairs vandaag geraakt wordt door de bestaande effectentaks.
Verandering zal strijd vergen
De budgettaire dwangbuis heeft een impact op alle beleidsniveaus en wordt versterkt door de stijgende rentevoeten waardoor schulden duurder worden. Dit beperkt de ruimte voor een links beleid dat vertrekt van de noden, zowel op federaal, regionaal als lokaal vlak. Na de gemeenteraadsverkiezingen van 2024 dreigt ook een verdere aanval op het personeel en de diensten van de gemeenten. Elke verandering in het belang van de werkende klasse zal een stevige strijd met een massabeweging vergen.
Die vaststelling is ook essentieel om in het kader van de enorme ongelijkheid en de vele tekorten de superrijken effectief te laten bijdragen. Wij verdedigen de eis om de grootste vermogens te belasten. We benadrukken de noodzaak van een breed gedragen massabeweging om die eis effectief te winnen. Het is niet gewoon een kwestie van een miljonairstaks te stemmen, zoals Raoul Hedebouw op 1 mei verklaarde. Om te winnen, moeten we al onze krachten organiseren, politiseren, mobiliseren en voorbereiden op de volgende stappen.
In dat kader is de eis van de nationalisatie van de financiële sector en andere sleutelsectoren van de economie geen overbodige luxe. Enkel zo kunnen we een stap voor zijn op de onvermijdelijke pogingen tot sabotage door het kapitaal. Het is bovendien belangrijk omdat het de vraag opwerpt wie de controle over de beschikbare middelen zou moeten hebben: een klein groepje superrijken dat desnoods met publieke middelen overeind gehouden wordt als het gokken verkeerd loopt (zoals de falende banken in de VS aantonen) of de overgrote meerderheid van de bevolking. Wat de gemeenschap niet bezit, kan ze niet controleren.
Geen enkele sociale verworvenheid is bekomen door het gewoon te vragen. Dit gebeurde telkens door sociale strijd, doorgaans op zodanig intensieve wijze dat de burgerij vreesde voor revolutionaire omwentelingen. Zo bouwen we aan een krachtsverhouding.
Het is logisch dat het protest vandaag naar de verkiezingen kijkt. Ook wij zullen in 2024 enthousiast voor de PVDA stemmen omdat dit de positie van de werkende klasse versterkt. Geduldig afwachten op een onzeker resultaat in 2024 is echter geen optie als je kijkt naar de tekorten en de aanvallen op onder meer het supermarktpersoneel. Het actief mobiliseren van alle steun en het mobiliseren en betrekken van wie dat vandaag nog niet is, kortom het uitbreiden en verdiepen van strijd is de manier waarop in de zorg, het onderwijs of het openbaar vervoer overwinningen geboekt kunnen worden. De burgerij zal pas extra middelen toekennen als ze het mes op de keel gezet wordt. Een dergelijke strijdbenadering zou er bovendien voor zorgen dat in de verkiezingscampagnes van 2024 niet de verdelende haat van rechts en extreemrechts centraal staan, zeker in Vlaanderen, maar onze eisen.
Dit is onderdeel van onze revolutionaire benadering gericht op socialistische maatschappijverandering. We nemen geen genoegen met oppervlakkige veranderingen van de oude samenleving, we willen een nieuwe. Die zullen we bekomen op de manier dat de werkende klasse eerder overwinningen behaalde: door georganiseerd, massaal en vastberaden op een duidelijk omschreven en breed bediscussieerd doel af te gaan. Dan wordt wat velen vandaag onmogelijk achten mogelijk.
Bron: LSP