Wat blijft er over van de 835 euro belastingverlaging die u is beloofd?
De soepelheid waarmee alle zeven regeringspartijen taboes kunnen laten sneuvelen, zal bepalen hoeveel er rest van de belastingverlaging van minstens 835 euro die u is voorgespiegeld. Een handleiding bij het belastingconclaaf van dit weekend.
De zeven vicepremiers in de regering-De Croo kijken elkaar sinds vrijdagmiddag diep in de ogen over een belastinghervorming. Die staarwedstrijd zal dit weekend voortgezet worden, maar witte rook wordt nog niet verwacht.
1. Waarom nu een belastinghervorming?
Wie naar zijn loonbrief kijkt, ziet telkens de grote kloof tussen het bruto¬bedrag en het nettobedrag dat op de rekening belandt. Wat daartussen zit, verdwijnt gaat als sociale bijdragen en belastingen naar de overheid. Met zijn hoge belastingdruk op arbeid staat België jaar na jaar bovenaan op de rankings. Elke politicus – van links tot rechts – vindt dat werken lonender moet worden. Daarom staat in het regeerakkoord gestipuleerd dat deze regering een brede fiscale hervorming zou ‘voorbereiden’.
Goed een jaar geleden kwam minister van Financiën Vincent Van Peteghem (CD&V) met zijn blauwdruk voor een fiscale hervorming met 2030 als horizon. Maar bij de begrotingsopmaak in oktober werd ¬beslist om deze bestuursperiode toch al effectief een eerste stap te zetten, met ingang vanaf verkiezingsjaar 2024. Het plan daarvoor presenteerde Van Peteghem in maart. Strikt genomen springt de regering altijd verder dan haar regeerakkoord, wat er ook uit de bus komt. Maar ondertussen is het verwachtingspatroon zo groot – De Croo sprak zelf van een prioriteit – dat een minihervorming als een mislukking gezien zal worden.
2. Wat ligt er op tafel?
Het uitgangspunt van de gesprekken is nog altijd de nota-Van Peteghem van maart. Met drie fiscale maatregelen – het optrekken van de belastingvrije som, het schuiven met het belastingtarief van 45 procent en een ruimere werkbonus – zou elke werkende vanaf volgend jaar op jaarbasis minstens 835 euro extra netto op de rekening moeten krijgen. Aan de totale korting hangt een prijskaartje van meer dan 5 miljard €.
Maar de bloedrode begroting laat niet toe om zomaar belastinginkomsten op te geven. Daarom rekent Van Peteghem op extra inkomsten uit andere belastingen om de belastingen op de lonen te kunnen verlagen. Zo staat in de plannen een hervorming van de btw, waardoor de huidige verlaagde tarieven van 6 en 12 procent geharmoniseerd worden tot 9 procent. Daar¬door zal bijvoorbeeld vlees en zuivel wat duurder worden. Op groenten en fruit, geneesmiddelen en openbaar vervoer zou de btw wel wegvallen. Op elektriciteit, gas en water blijft de btw op 6 procent. Daarnaast wordt een hele rist weinig gebruikte aftrekposten geschrapt. Om de vermogenden te laten bijdragen wordt de effectentaks verdubbeld (nu bedraagt die 0,15 procent op effectenrekeningen boven 1 miljoen euro) en ook naar de onder¬nemingen wordt gekeken om hun deel bij te dragen.
Belangrijk is dat Van Peteghem voor 20 procent van de financiering rekent op zogenoemde terugverdieneffecten. De verwachting is dat door de lagere belastingen meer mensen gaan werken. Dat betekent extra belastinginkomsten en minder uitkeringen. Daarnaast zullen de regio’s de belastingverlaging voor zo’n miljard euro voelen. In onze federale staat vloeit immers een kwart van de personenbelasting naar de regio’s.
3. Hoe groot is de kans op slagen?
Dat de hervorming nodig is en alleen toegespitst is op de werkenden, daar is amper discussie over. Maar hoewel de grootste taboes – zoals een meerwaarde¬belasting op aandelen – niet in dit voorstel zitten, steekt iedereen de stekels op nu puntje bij paaltje komt.
Zo vinden de socialisten en groenen dat het gros van de belastingverlaging naar de lagere lonen moet gaan. De hervorming moest dus herverdelend werken, terwijl CD&V en de liberalen ook op de ruime middenklasse mikken. De ‘meer-netto¬calculator’ die CD&V lanceerde om de hervorming te promoten, toont dat iemand met een bruto maandloon van 2.000 euro er op jaarbasis netto 835 euro op vooruit zal gaan. Maar voor iemand met een brutoloon van 6.000 is dat 1.513 euro. Logisch, vindt Van Peteghem, want de hogere inkomens zullen ook meer bijdragen aan de financiering van de belastingverlaging op de lonen.
Door rekening te houden met een terugverdieneffect is er geen sprake van een taxshift of belastingverschuiving, maar van een kleine taxcut. Voor de liberalen, met MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez op kop, is die taxcut veel te klein. Hij wil aan de belastinghervorming dan ook een arbeidsmarkthervorming koppelen om zo nog meer mensen aan het werk te krijgen. Maar dat is een brug te ver voor de socialisten en de groenen. De socialisten vinden dat de terugverdieneffecten in de eerste plaats moeten dienen om de begroting verder te saneren, want in het najaar gaat Vivaldi op zoek naar nog eens 1,2 miljard euro voor de begroting van 2024. Bovendien wil de PS – met ministers-presidenten in Wallonië en Brussel – absoluut niet dat de factuur voor een stuk bij de regio’s terechtkomt
En dan zijn er de individuele maatregelen. Terwijl Bouchez absoluut niet wil weten van een verdubbeling van de effectentaks, pleit links voor de invoering van een vermogensbelasting. De btw-hervorming in de plannen stuit dan weer op verzet bij links en de MR. No way dat PS-vicepremier Pierre-Yves Dermagne nu zou toelaten dat de winkelkar duurder wordt. Anderzijds willen de liberalen niet weten van maat¬regelen die de ondernemingen treffen en pleiten ze zelfs voor een pakket dat hun competitiviteit aanzwengelt. De groenen willen dan weer van de gelegenheid gebruikmaken om te beginnen schuiven met accijnzen, weg van elektriciteit naar fossiele brandstoffen.
Daarbij komt de vraag hoe Alexander De Croo zich in de onderhandelingen zal opstellen na de slechte peilingen voor Open VLD: als de premier die zijn nek uitsteekt om het compromis te vinden of als liberaal boegbeeld dat de liberale belangen verdedigt? Bron: De Standaard