‘Het wokisme, dat nieuwe totalitarisme waarvan we de naam niet mogen uitspreken’.
Het studiecentrum van de MR, het Centre Jean Gol, was op de Brusselse Pride aanwezig met een stand. Daarop lag een nieuwe brochure onder de zichzelf tegensprekende titel: ‘Le wokisme: ce nouveau totalitarisme dont on ne peut prononcer le nom’ (‘Het wokisme, dat nieuwe totalitarisme waarvan we de naam niet mogen uitspreken’). De Franstalige liberalen vinden het nodig om de alarmbel te luiden voor de wereldwijde strijd tegen seksisme, racisme en andere vormen van discriminatie.
door Sile (Brussel)
De tekst merkt op dat de strijd tegen onderdrukking gebaseerd is op een onderscheid tussen onderdrukkers en onderdrukten en daarom uiteindelijk leidt tot verdeeldheid. “We hebben alles te verliezen en absoluut niets te winnen,” aldus het Centre Jean Gol. Het is een verdraaiing van de slotconclusie van Marx en Engels in Het Communistisch Manifest: “De arbeiders hebben niets te verliezen dan hun ketenen. Ze hebben een wereld te winnen.” De auteurs van de brochure zien marxisme en wokisme als twee kanten van dezelfde medaille die van het kapitalisme het ultieme kwaad maakt.
De brochure ligt in de lijn van het boek van Bart De Wever, ‘Over woke’, dat we in de aprileditie van deze krant bespraken. De tekst is geredigeerd door Nadia Geerts, voormalige Ecolo-activiste en nu bestuurslid van het Centre Jean Gol. Ze erkent dat het wokisme geen gestructureerde beweging is, maar stelt het voor als een “cataclysme” (catastrofe) die het hart van de democratie treft. En dan moet het ergste nog komen.
Aan het begin van de brochure wordt sarcastisch en spottend gedaan over het genderen van personen en over safe spaces. Pas later in de tekst is er een poging om de emotionele uithaal ook om te zetten in een argument. Geerts heeft het over een “cultuur van schaamte” die volgde op #MeToo en Black Lives Matter. Daarmee wil ze angst en woede opwekken bij de lezer, om vervolgens te beweren dat de golf van wokisme zal leiden tot de creatie van een nieuwe samenleving, een nieuwe religie of een nieuwe totalitaire staat, naargelang welk deel van de brochure je leest. Op Twitter had Nadia Geerts het over een vorm van ‘inquisitie’.
Een karikatuur
Om deze bewering tot leven te laten komen, was het nodig om een karikatuur van radicaal links te verzinnen en vervolgens die karikatuur aan te vallen door de echte eisen van onderdrukte groepen te reduceren tot secundaire kwesties. De brochure stelt bijvoorbeeld dat #MeToo ervoor gezorgd heeft dat iemand die een seksistische opmerking maakt nu even hard gestraft wordt als een verkrachter. Dat is nonsens. Kijk maar naar Jeff Hoeyberghs die grotendeels vrijgesproken werd voor zijn seksistische uitspraken op een extreemrechtse meeting aan de UGent. Hij kwam weg met uitspraken als “vrouwen willen de privileges van mannelijke bescherming en geld, maar ze willen niet langer hun benen openen.” Voor Geerts is niet de verkrachtingscultuur waarin vrouwen als een object worden voorgesteld problematisch, maar de zogenaamde ‘schaamtecultuur’. Verkrachtingscultuur leidt niet automatisch steeds tot seksueel geweld, maar vormt wel een aanzet tot ernstige misdrijven.
Het zal niemand verbazen dat J.K. Rowling erbij gesleurd wordt. De brochure stelt de vraag waarom die schrijfster wordt aangevallen omdat ze simpelweg zegt dat “biologische sekse een realiteit is.” In werkelijkheid ging Rowling veel verder: ze stelde dat transgender vrouwen geen vrouwen zijn en ze stelde hen voor als potentiële seksuele roofdieren. Het is overigens opmerkelijk dat het voor Rowling ingeroepen absolute recht op vrije meningsuiting niet wordt erkend voor slachtoffers van discriminatie die praten over hun “subjectieve” ervaringen. Die slachtoffers moeten zwijgen om het woord te laten aan “specialisten.”
De tekst komt het dichtst in de buurt van een coherent argument wanneer een van de zwakke punten van de beweging tegen onderdrukking aan de orde wordt gesteld: de neiging om te veel nadruk te leggen op het idee dat individuen zichzelf moeten bevrijden van hun vooroordelen. Het klopt dat deze nadruk vaak voorbijgaat aan het belang van collectieve actie enerzijds, en aan de noodzaak om het hele systeem te veranderen anderzijds.
Een van de meest verontrustende aspecten van de tekst is de categorisering van verschillende vormen van onderdrukking op basis van hun vermeende legitimiteit. Zo worden vrouwen die het slachtoffer zijn van huiselijk geweld gezien als echte slachtoffers, terwijl slachtoffers van “kwetsende ideeën” (waaronder vermoedelijk homofobe en transfobe opmerkingen) wel twee keer moeten nadenken voordat ze beweren ergens slachtoffer van te zijn. Deze classificatie van verschillende ‘soorten slachtoffers’ illustreert het echte doel van de tekst: onderdrukte groepen verdelen en ze tegen elkaar opzetten. Dit is geen verrassing voor het onderzoekscentrum van een rechtse partij die er alle belang bij heeft om de aandacht af te leiden van de impact van haar asociale beleid.
Een onschuldige tekst?
Is dit soort retoriek gevaarlijk? Daar bestaat geen twijfel over. Op 22 mei viel in Tours, Frankrijk, een 17-jarige katholieke middelbare scholier gewapend met een explosieve fles een LGBTIA+ centrum aan omdat hij “genoeg had van de genderideologie.” Gelukkig kende de Pride in Tours op 17 juni een recordopkomst. Massale strijd blijft ons beste wapen om het verdelende discours van rechts te bestrijden en om iets te doen aan de zwakheden in de beweging tegen onderdrukking, zwaktes die optimaal benut worden door rechts.
Bron: socialisme.be