“De volgende federale regering zal minstens 10 miljard euro moeten besparen om de overheidsschuld onder controle te houden”, zo beweert de Nationale Bank. Ze ziet tevens geen enkele ruimte voor reële loonsverhogingen tot minstens 2026.
Artikel door Jon
Het is steeds hetzelfde liedje: lonen en belastingen zijn al veel te hoog, we leven boven onze stand, dus tijd om de tering naar de nering te zetten, de broeksriem aan te halen, als een goede huisvader, meer doen met minder, enzovoort.
Neoliberale besparingen
Begrotingen worden opgesteld — op elk niveau — vanuit het principe dat het budget vastligt en helaas ontoereikend is om alle noodzakelijke investeringen te doen; het is dus een kwestie van prioriteiten en verdelen van tekorten. Op die manier werden zowat alle openbare diensten in de afgelopen decennia geleidelijk afgebouwd en uitgehold. Privatisering en vermarkting leidden tot structurele problemen in ziekenhuizen, openbaar vervoer, onderwijs, kinderopvang, rusthuizen, sociale huisvesting, …
Infrastructuurwerken zoals stuwen en sluizen op de waterwegen werden verwaarloosd. Na de overstromingen in de Dendervallei in 2010 was de conclusie dat twaalf stokoude stuwcomplexen (uit 1863!) dringend moesten gerenoveerd worden: vijf in Wallonië, zeven in Vlaanderen. Maar vernieuwen kost geld. Geld dat vooral in Vlaanderen blijkbaar niet gevonden kon worden: de Waalse stuwen zijn intussen allemaal vernieuwd, maar aan Vlaamse kant is er nog geen enkele vernieuwde stuw voltooid. Bij vijf van de zeven Vlaamse stuwen zijn de werken zelfs nog niet begonnen! Laat staan dat er gewerkt wordt aan een écht duurzame oplossing, waarbij ruimtelijke ordening niet wordt overgelaten aan de vastgoedlobby maar waarbij er een ernstig, gecoördineerd beleid gevoerd wordt met voldoende ruimte voor overstromingszones.
Socialistische begroting
Een linkse socialistische begroting zou vertrekken vanuit de reële maatschappelijke noden. Er zijn voldoende middelen om aan alle noden te voldoen. Het is mogelijk om openbare diensten te verbeteren in plaats van af te bouwen, om te investeren in duurzame energie en moderne en energiezuinige sociale huisvesting, kwalitatief en gratis onderwijs, openbaar vervoer, gezondheidszorg, …
Sociale en ecologische uitdagingen vereisen grootschalige investeringen, zeker als we verder willen gaan dan het vermijden van de ergste rampen en achteruitgang, maar ook vooruitgang willen bekomen.
Eens democratisch bepaald wat nodig en wenselijk is, kunnen we het nodige geld daarvoor gaan zoeken. We gaan uit van het principe dat de sterkste schouders de zwaarste lasten moeten dragen. Dat is momenteel echter allesbehalve het geval.
Rechtvaardige fiscaliteit
De personenbelasting is progressief: hogere lonen betalen procentueel meer belastingen. Maar in zijn geheel bekeken is ons belastingstelsel verre van progressief. Er bestaan allerlei aftrekposten en fiscale gunstregelingen waar beter begoeden het meest van kunnen profiteren. Accijnzen en BTW (samen goed voor 54,8 miljard) zijn degressieve belastingen aangezien armen weliswaar minder consumeren dan rijken, maar wel een groter deel van hun inkomen aan consumptiegoederen (moeten) besteden. Maar wat er echt voor zorgt dat momenteel de sterkste schouders nauwelijks lasten dragen is dat inkomsten uit kapitaal nauwelijks belast worden. Meerwaarde op aandelen wordt helemaal niet belast in België. Huurinkomsten worden nauwelijks belast. Bedrijfswinsten worden in principe aan (maximum) 25% belast, maar er bestaan allerlei “fiscale optimalisatietechnieken” waardoor de grote bedrijven in de praktijk zo goed als geen belastingen betalen op hun winst. Een rentenierende huisjesmelker kan op die manier tien keer zoveel ‘verdienen’ als een verpleegster, en toch minder belastingen betalen!
In de begroting voor 2024 komt 145 miljard euro van de inkomsten uit belastingen op arbeid: 62 miljard via de personenbelasting, 83 miljard via sociale bijdragen. Kapitaal wordt veel minder belast: de roerende voorheffing (op inkomsten uit vermogen, zoals dividenden en rente) levert slechts 5,4 miljard op en de vennootschapsbelasting (op bedrijfswinsten) 26,6 miljard. Ter vergelijking: in 2022 bedroeg de totale loonmassa in België 268 miljard, inkomsten uit vermogen 154 miljard en bedrijfswinsten 200 miljard.
De PVDA stelt voor om met een vermogensbelasting 8 miljard extra op te halen bij de miljonairs en om de belastingfraude (o.a. via belastingparadijzen), geschat op 40 miljard, beter aan te pakken. Dat is een goed begin, maar er zal veel meer nodig zijn om tot een rechtvaardige fiscaliteit te komen die voldoende middelen kan vrijmaken voor alle maatschappelijke noden. En dan nog zullen de rijken rijker worden en de armen armer. Fiscale correcties kunnen de symptomen verzachten, maar de bron van de ongelijkheid en onduurzaamheid blijft nog steeds bestaan: het kapitalistisch systeem. Een rechtvaardige en duurzame oplossing vereist revolutionaire systeemverandering om een democratische socialistische samenleving te bouwen!
Bron: socialisme.be