Na jaren van tekorten zit de situatie bij het spoor muurvast. Minister Gilkinet (Ecolo) blijft grote beloften doen, maar zonder de middelen om die waar te maken. De opeengestapelde problemen leiden tot stilstand en achteruitgang, terwijl de mobiliteitscrisis en de klimaatcrisis een grondige verandering richting openbaar vervoer noodzakelijk maken. Het spoorpersoneel komt daarvoor op met stakingen. We spraken met een treinbegeleider.
Artikel uit maandblad De Linkse Socialist (geschreven voor de spoorstaking van 29 november)
“Minister Gilkinet had trots een uitbreiding van het spooraanbod aangekondigd. De realiteit is dat deze uitbreiding uitgesteld is. De basis hiervoor is een aanhoudend tekort aan middelen. Bovenop de onderfinanciering werden de dotaties onder de regering-Michel verlaagd. De afgelopen vijf jaar steeg de productiviteit met 20% terwijl 5000 jobs verloren gingen. Het model om steeds meer te doen met minder personeel en middelen is een complete mislukking.”
“Vandaag is het personeel soms niet in staat om vakantie of rust op te nemen. Soms worden treinen afgeschaft omdat er onvoldoende personeel is. Dat betekent dus minder dienstverlening. Reizigers krijgen dan te horen dat een trein afgeschaft is door een ‘onverwachte afwezigheid van personeel’, terwijl het wel degelijk om een verwachte en door het beleid georganiseerde afwezigheid gaat. De verantwoordelijkheid hiervoor ligt bij de opeenvolgende regeringen en hun spoordirecties.”
“Minister Gilkinet beweerde dat hij met de begroting veel middelen voor het spoor binnenhaalde. Dat klopt niet: de komende twee jaar moeten de NMBS en Infrabel zelfs opnieuw besparen. De investeringen zijn pas voor de volgende regering. Zelfs indien deze de gedane beloften nakomt, zullen de investeringen niet volstaan. Het huidige beleid betekent bijvoorbeeld dat werken zullen uitgesteld worden en dat lijnen mogelijk afgeschaft worden.”
“Er is evenmin geld voor een ernstig sociaal akkoord met het personeel, bij het spoor een ‘sociaal protocol’ genoemd. Dit zal de leegloop versnellen. Op soms onmogelijke uren in stress werken en daar niet eens respect voor krijgen, je zou voor minder vertrekken! Dit beleid gaat ten koste van het personeel en de reizigers.”
“De inzet is nochtans groot: de manier waarop we reizen, moet grondig veranderen met meer nadruk op collectief vervoer. Gratis openbaar vervoer en voldoende dienstverlening zijn essentieel voor zowel de mobiliteit als het klimaat. Sinds de jaren 1950 staat het mobiliteitsbeleid volledig in het teken van individueel autogebruik. Nu komen we op een keerpunt. Beleid dat erop gericht is automobilisten een schuldgevoel aan te praten of hen te straffen, maskeert alleen maar het gebrek aan een geloofwaardig alternatief voor de eigen auto.”
“Na de staking van 5 oktober was er ook een sterke deelname van collega’s aan de algemene staking van 9 november. Hierna volgde de oproep voor de staking van 29 november [na het ter perse gaan van deze krant] van het gemeenschappelijk vakbondsfront van ACV, ACOD en ACLVB, alsook een stakingsoproep van een vakbond van treinbestuurders de twee dagen erna. De regering zal niet zomaar plooien: we hebben dan ook nood aan een actieplan dat opgemaakt en beslist wordt door het personeel. Dat koppelen we best aan een eisenplatform dat vertrekt van wat nodig is. Zo snel mogelijk de 5000 jobs die de afgelopen vijf jaar verdwenen terugbrengen en investeren in infrastructuur en materieel, zou een goede eerste stap zijn om de huidige dienstverlening te kunnen realiseren en effectief uitbreiden. Door gratis en degelijk openbaar vervoer te eisen, kunnen we ongetwijfeld ook reizigers overtuigen om samen met ons te strijden voor de middelen die daarvoor nodig zijn en voor een compleet ander beleid.” LSP
Scholen letterlijk in de kou – veel meer middelen nodig
De pandemie is nog niet voorbij of de scholen worden al geconfronteerd met een nieuwe crisis. Alhoewel, het zou wel eens kunnen dat de pandemie opnieuw akelig dichtbij komt deze winter: 60% geeft aan minder te ventileren om de energiefactuur te drukken…
Artikel door Arne (Gent) uit maandblad De Linkse Socialist
Ook omdat hersenen zuurstof nodig hebben, is teveel CO2 niet goed. Wettelijk gezien mag de norm van 900 ppm niet overschreden worden, maar dit is voortdurend het geval in schoollokalen: hoofdpijn en verminderde concentratie zijn er de gevolgen van. De energiefacturen spijzen de zakken van de energiekapitalisten met publiek geld bestemd voor onderwijs. De facturen zorgen bovendien voor besparingen op didactisch materiaal. In een school in Aarlen werd elke ouder zelfs 40 euro voor de elektriciteitsfactuur aangerekend… Onder druk werden al enkele miljoenen afgedwongen, maar die zijn geen antwoord op de lange termijn en blijven te beperkt.
Dit systeem ondermijnt de onderwijskwaliteit
Het zijn niet alleen de energiefacturen: ook de schoolfactuur krijgen ouders niet meer betaald. In het Sint-Barbaracollege in Gent worden grote stukken of zelfs volledige facturen door de school zelf gecompenseerd. Wie de dupe van de hoge kosten wordt, is duidelijk. In een school voor buitengewoon basisonderwijs in Lokeren stijgen de kosten voor elektriciteit en gas van 57.000 naar 218.000 euro. Daardoor bespaart men op alle vlakken: ook op de naschoolse vorming van leerkrachten. Nochtans zorgen het lerarentekort en de kater van de pandemie voor ongeziene uitdagingen.
Het kille onderwijsbeleid wordt in de komende maanden wel heel voelbaar. Meer dan 70 procent van de scholen zet de verwarming op 19° of lager, geen koffie of water meer in de leraarskamer, geen koekjes of fruit tijdens vergaderingen. Het sinterklaasbudget in een school in Lokeren was vroeger 25 euro per klas, dat wordt nu 15 euro. Het kleine cadeautje van 2 of 3 euro dat elk kind kreeg, wordt afgeschaft. Daarbovenop worden schooluitstappen geschrapt of aankopen van didactisch materiaal uitgesteld.
Extra middelen wegen niet op tegen disproportionele kostenstijging
De regeringen werden verplicht tot steunmaatregelen. In Vlaanderen wordt 67 miljoen vrijgemaakt voor de energiefacturen en 100 miljoen extra voor TSO- en BSO- scholen. Daarnaast wordt 100 miljoen voorzien voor renteloze energieleningen. In het Franstalig onderwijs wordt ongeveer 80 miljoen vrijgemaakt. Dat lijkt veel geld, maar het is ruim onvoldoende. Bovendien vloeit het rechtstreeks naar de winsten van energiebedrijven in plaats van naar degelijke onderwijsinfrastructuur.
Een leerkracht uit Luik stelt dat om de gebouwen van het Franstalig onderwijs naar een gezond niveau te brengen 2 miljard nodig zou zijn. De extra middelen zijn niets in vergelijking met de noden. De Vrije Universiteit van Brussel (VUB) zal van de voorziene acht miljoen voor energiebesparende maatregelen in het hoger onderwijs 450.000 euro krijgen, maar heeft 30,5 miljoen euro nodig. De factuur voor gas en elektriciteit op de VUB verdubbelde in 2022 tegenover 2021. In 2023 zal de VUB meer dan 12 miljoen euro extra moeten uitgeven aan gas en elektriciteit. Dat is meer dan de personeelsuitgaven van één grote of twee kleine faculteiten! Door de enveloppefinanciering in het hoger onderwijs zal de energiecrisis waarschijnlijk tot jobverlies leiden bij onderwijzend en ondersteunend personeel.
Het is niet alleen de energiefactuur
De energiecrisis benadrukt opnieuw de pijnpunten van de onderwijsinfrastructuur. Een directrice van een kleuterschool uit Kapellen zei dat ze al voor de energiecrisis moeite had om de facturen te betalen. De reden? Oude, slecht geïsoleerde gebouwen met enkel glas en metalen raamframes.
Slechte infrastructuur zorgt steeds opnieuw voor extra problemen. Uit een enquête van iVox bleek dat 7 op 10 leerlingen wel eens hun behoefte ophouden om de schooltoiletten te vermijden. Eén op de drie ouders is bezorgd om het sanitair. Het aantal toiletten is daarin niet zozeer het probleem, wel de ouderdom ervan, het onderhoud en het gebrek aan privacy.
In een interview zei een kinderarts dat hij dagelijks infecties ziet van urinewegen, verstopping, spijsverteringsproblemen en vulvitis. Hij zegt dat de klachten in twee derde van de gevallen verband houden met het ophouden, wat bovendien ook tot concentratieproblemen leidt. In het bijzonder bij non-binaire jongeren of leerkrachten komen dergelijke problemen vaak voor.
Massale publieke investeringen zijn een pure noodzaak.
Voor gratis, ecologisch en degelijk onderwijs!
Vooral in het Franstalig onderwijs werd het voorbije jaar geprotesteerd door het personeel. Ze hebben groot gelijk! Scholieren en studenten moeten die acties steunen en in de andere regio’s moeten de acties uitgebouwd worden. We mogen scholen niet laten kiezen tussen energiefacturen en pedagogische middelen, laat staan de jobs van personeel in het hoger onderwijs. Een massaal investeringsplan voor energiezuinige onderwijsinfrastructuur, zowel om energiekosten te drukken als minder CO2 uit te stoten en de luchtkwaliteit van de gebouwen op te tillen, is het minste dat we vandaag moeten eisen.
Leerkrachten en personeelsleden uit het onderwijs die lid zijn van LSP bouwen aan strijdbare onderwijsvakbonden en verdere acties voor massale publieke investeringen in hun sector. Ook met de Actief Linkse Studenten en Scholieren voeren we acties voor gratis onderwijs, sociale klimaatmaatregelen en een einde aan de winsthonger van de energiekapitalisten. Werk je ook in het onderwijs of studeer je? Twijfel niet om contact met ons op te nemen en meer te weten te komen over de strijd die we voeren en de rol die jij daarin kan spelen!
LSP