In 45 dagen stortte Liz Truss haar land in de miserie, leidde ze haar partij naar de afgrond en vernietigde ze haar politieke carrière
Amper 45 dagen heeft de Britse premier Liz Truss het volgehouden. Ze wordt daarmee de kortst zittende premier ooit. In die korte tijd heeft ze haar land in de miserie gestort met een experimenteel economisch plan, heeft ze haar partij naar de rand van de afgrond geleid, en heeft ze de internationale geloofwaardigheid van Groot-Brittannië nog verder aangetast. Ook heeft ze haar eigen, zorgvuldig opgebouwde, politieke carrière totaal vernietigd. Vraag is nu wie de brokstukken moet proberen te lijmen.
De politica Liz Truss stond altijd al bekend voor haar politieke flexibiliteit. ‘Miss U-Turn’ werd ze genoemd, naar de vele radicale bochten die ze maakte, zich plooiend naar de politieke wind van het moment. Maar de U-bochten die ze de voorbije dagen moest maken, zijn zelfs voor Liz Truss duizelingwekkend.
Eerst moest ze haar volledige economische programma en al haar verkiezingsbeloften verscheuren in een poging de economische neergang te stoppen. Een bocht die meteen ook de kop kostte van haar trouwe vriend en geestesgenoot Kwasi Kwarteng, die moest opstappen als minister van Financiën.
Donderdagmiddag kwam dan een nog grotere bocht, toen ze buiten stapte uit haar ambtswoning in Downing Street 10 en ontslag nam als Brits premier. Dat terwijl ze een dag eerder nog vol vuur had gezegd dat ze absoluut niet zou opstappen en zou blijven vechten.I’m a fighter not a quitter, werd van de ene dag op de andereI’m a quitter, not a fighter. Murw door de chaos die ze zelf had veroorzaakt.
Truss had geen keuze meer. De onrust in haar eigen conservatieve partij was te groot geworden, de druk om op te stappen vanuit de eigen gelederen te zwaar. Steeds meer parlementsleden zeiden openlijk dat ze hoopten dat Truss zo snel mogelijk zou verdwijnen. Er gingen volgens Britse media zelfs al stemmen op binnen de conservatieven om desnoods met Labour mee te stemmen als die nieuwe verkiezingen zouden willen afdwingen. Ze consulteerde donderdagmiddag de top van haar eigen partij, maar daar was de steun zoek. Truss moest dus wel naar de koning om haar ontslag aan te bieden na een historisch kort premierschap van 45 dagen.
Helemaal alleen
Het was een korte mededeling waarmee Liz Truss afscheid nam van haar premierschap. Naar analogie met haar premierschap zelf. “Ik begon mijn mandaat in een periode van economische en internationale instabiliteit. In een periode waarin gezinnen en bedrijven het moeilijk hadden om hun rekeningen te betalen. Ik had een visie, één voor een economie met lage belastingen en grote groei. Ik wilde ons land laten genieten van de vrijheid geboden door Brexit. Maar ik kan het mandaat waarmee ik ben verkozen niet waarmaken”, zei ze tegen de Britten. Ze zag er verslagen uit. Leeg na een dagenlange doodsstrijd. Met aan het eind een afgemeten “thank you”, waarbij ze al half gedraaid was om zich snel weer naar binnen te haasten. Het was een heel andere speech dan de pocherige manier waarop Boris Johnson enkele maanden geleden afscheid nam.
Ondertussen werd Rishi Sunak als nieuwe premier gekozen.
Hij moet de economische stabiliteit herstellen, want veel Britten betalen zich momenteel blauw aan onder meer de hypotheekrentes en stijgende prijzen in de winkels. Hij moet de geloofwaardigheid van Groot-Brittannië herstellen. Hij moet proberen weer enige eenheid te smeden binnen de knock-out geslagen conservatieve partij. En hij moet de Britten weer een beetje laten geloven in hun politieke leiders na de jaren van chaos, kolder en schandalen.
In de meest recente polls staat Labour meer dan 30 procent voor op de conservatieve partij, een historisch grote voorsprong. Geen moment voor nieuwe verkiezingen dus. Iets waar Labour steeds luider op aandringt. Labour-leider Keir Starmer zei het deze middag nog eens duidelijk: “Het gaat hier niet alleen om een soap opera aan de top van de conservatieve partij. Onze economie en de reputatie van ons land lopen hier grote schade op. De mensen betalen dat. Deze draaideur van chaos moet stoppen. Er is een alternatief. Een stabiele Labour-regering.”