Veel ideeën, maar weinig overeenstemming richting eerste Overlegcomité over energiecrisis. De MR van voorzitter Georges-Louis Bouchez verrast met een tijdelijke crisisbijdrage voor energieproducenten en het pauzeren van de subsidiëring van offshorewindenergie.
Woensdagmiddag riep premier Alexander De Croo (Open VLD) alle regeringen van het land bijeen om na te gaan hoe de strijd tegen torenhoge energiefacturen op de korte en lange termijn kan worden gevoerd. Vooral voor die langere termijn komen de deelstaten in beeld, want zij zijn bevoegd voor hernieuwbare energie op land en de klimaatrenovatie van het woningpark.
De N-VA keldert zoals verwacht de opgepompte verwachtingen en kiest voor de aanval op Vivaldi. ‘Elke regering moet zelf knopen doorhakken en het nodige doen in plaats van eindeloos te palaveren en shows te organiseren’, aldus Vlaams minister van Energie Zuhal Demir. Volgens de N-VA organiseert De Croo alleen maar een Overlegcomité om de N-VA mee in het bad te trekken en de eigen onmacht te verdoezelen. Demir zegt dat Vlaanderen zijn werk op orde heeft met een miljard voor renovatiepremies.
Elke regering moet zelf knopen doorhakken en het nodige doen in plaats van eindeloos te palaveren en shows te organiseren.
De Croo blijft benadrukken dat het zware geschut vooral van Europa moet komen, nadat de federale overheid al ruim 4 miljard heeft uitgetrokken. Op dat front komt er na maanden blokkering beweging, nadat de Europese Commissie een hervorming van het marktmechanisme heeft aangekondigd. Niettemin komen alle Vivaldi-partijen met binnenlandse voorstellen, zoals een overwinstbelasting voor energieproducenten, een uitbreiding van het sociaal tarief, een uitstel van betaling voor bedrijven en een hervorming van de huurinkomsten om verhuurders tot renovaties aan te zetten (Vooruit).
Volgens Bouchez kunnen de markten alleen gekalmeerd worden als alle landen aantonen dat de energiebevoorrading gegarandeerd is. In het geval van België komt dat voor de liberalen neer op het verlengen van vijf in plaats van twee nucleaire reactoren. ‘We moeten het probleem bij de bron aanpakken.’ Te beginnen met de reactoren Doel 3 en Tihange 2, die het eerst sluiten. Maar federaal coalitiepartner Ecolo deed al de deur dicht.
Bouchez hecht weinig geloof aan een prijsplafond –‘iemand moet de factuur oprapen’ en de belasting op overwinsten die groenen en socialisten voorstellen. Toch maakt de MR een verrassende opening voor het responsabiliseren van energieproducenten en -investeerders. ‘Een belasting op overwinsten klinkt goed, maar is juridische quatsch. Economisch bestaat overwinst niet. Er is alleen winst’, zegt Bouchez in een interview met De Tijd.
Bouchez: ‘België is de soldaat die naar het slagveld gaat en eerst een arm afkapt’
Wet op bevoorradingszekerheid
De MR denkt een juridisch pad gevonden te hebben op basis van de wet op de bevoorradingszekerheid. ‘Omdat de private producenten de bevoorrading niet meer kunnen garanderen, waardoor de prijzen onbetaalbaar hoog worden, moet de overheid het oplossen. Wel, in dat kader moet het mogelijk zijn de producenten te responsabiliseren via een tijdelijke crisisbijdrage.’
Het verschil is dat niet de winst, maar de energiemix belast wordt. ‘Net omdat de elektriciteitsprijs in Europa door de gasprijs bepaald wordt, geldt vandaag: hoe groter het aandeel hernieuwbare en nucleaire energie, hoe hoger de winsten. Soms het vijf- of zesvoudige van de productiekosten. Op dat verschil willen wij een tijdelijke solidariteitsbijdrage heffen.’
4,3 miljard
FEDERALE STEUN
De Vivaldi-regering trok al 4,3 miljard euro uit om de facturen voor gas, elektriciteit en stookolie te dempen en de prijs van diesel en benzine aan de pomp te milderen.
De MR wil ook dat de overheid de meerinkomsten die ze zelf haalt uit de btw op energie terugstort. Daarnaast vraagt de partij de subsidiëring te pauzeren van hernieuwbare energie die intussen op eigen benen kan staan, zoals de windmolens op de Noordzee. Die drie geldstromen moeten resulteren in een forse korting op de energiefactuur van alle gezinnen en bedrijven.
‘Ook bepleiten wij een lastenverlaging van minstens 8 miljard, te financieren door een nieuwe arbeidsdeal om de werkzaamheidsgraad op te krikken’, zegt Bouchez.
Over de politieke en juridische haalbaarheid van de MR-voorstellen is het laatste woord niet gezegd. Engie een crisisbelasting voorschotelen zal de onderhandelingen over de verlenging van de levensduur van de nucleaire reactoren niet eenvoudiger maken. Bovendien zit de winst van de hoge prijzen vaak bij andere spelers, zoals opkopers, leveranciers en grote verbruikers.
Bovenal kondigt de nieuwe campagne van Bouchez over het openhouden van vijf van de zeven kernreactoren opnieuw forse spanningen aan met de groenen in Vivaldi en de premier.
Bron: De Tijd