Een artikel van Dries Verhaeghe Bestuurder van Zita Cleaning, een dienstenchequebedrijf. Bron: De Standaard
Dat de vakbonden in het beheerscomité van de Hulpkas zitten, vormt een belangenconflict. Een hervorming is noodzakelijk, vindt Dries Verhaeghe.
De trage uitbetaling van uitkeringen duwt werklozen in de armoede (DS 10 februari). In mijn dienstenchequebedrijf stel ik vast dat dat ook voor werknemers geldt. Anderhalf jaar geleden wierf ik Gabriela aan. Ze was langdurig werkloos en had een Activakaart, een Brusselse tewerkstellingsmaatregel waarbij de RVA een deel van het loon betaalt. Sinds het begin van de coronacrisis doet ze ook occasioneel een beroep op coronawerkloosheid. De uitbetaling daarvan en van de activasteun loopt via de Hulpkas voor Werklozen of een vakbond.
In oktober vorig jaar werkte Gabriela 92 uur en stond ze, door de tweede golf, voor 40 uur op tijdelijke werkloosheid. Ze had recht op een nettoloon van 1.046,36 euro en op een uitkering van 354,84 euro voor coronawerkloosheid. Een kleine helft van haar nettoloon, 484,21 euro, wordt onder de vorm van activasteun uit?*betaald. Mijn bedrijf betaalde haar 562,15 euro, voor het restant van 839,05 euro moet Gabriela aankloppen bij de Hulpkas. Daar loopt het spaak. De coronawerkloosheid liet anderhalve maand op zich wachten, de activasteun drie maanden.
Voor de betaling van werkloosheidsuitkeringen en activasteun doet de RVA een beroep op uitbetalingsinstellingen: de Hulpkas en de drie erkende vakbonden (ABVV, ACV en ACLVB). Zij verstrekken inlichtingen en documenten, dienen aanvragen voor uitkeringen in en betalen werkloosheidsuitkeringen en andere vergoedingen.
Werklozen en werknemers hebben recht op een efficiënte overheid die maakt dat hun uitkeringen tijdig op hun rekening staat
De Hulpkas en de vakbonden zijn onderaannemers van de RVA en bieden precies dezelfde dienstverlening aan. Het zijn directe concurrenten, de vakbonden als private spelers en de Hulpkas als overheidsinstelling. Het beheerscomité van die Hulpkas is bovendien samengesteld uit acht vertegenwoordigers van de werknemersorganisaties en acht van de vakbonden. De voorzitter is Xavier Verboven, een voormalige topper van het ABVV.
God en de geldduivel
De hulpverlening van de Hulpkas draait al jaren vierkant, maar sinds de coronacrisis is ze een complete ramp. Aangezien de rechtstreekse concurrenten in het beheerscomité aan de knoppen zitten, hoeft dat niet te verbazen. De vakbonden hebben niet het minste belang bij een slagkrachtige Hulpkas. Het is alsof Telenet de helft van de zitjes van de raad van bestuur van Proximus zou bezetten en ceo John Porter de voorzitter is.
De evangelist Mattheus schreef: ‘Niemand kan twee heren dienen (…). Jullie kunnen niet God dienen én de mammon.’
De mammon staat voor geld en rijkdom, en wordt in de Willibrordvertaling omschreven als de geldduivel. De vakbonden dienen twee heren, hun eigenbelang en de Hulpkas – een dijk van een belangenconflict. In het nieuwe Wetboek voor Vennootschappen en Verenigingen (WVV) staat dat een bestuurder bij een belangenconflict aan geen enkele beraadslaging en stemming mag deelnemen, maar het WVV geldt niet voor het beheerscomité van de Hulpkas.
De vier uitbetalingsinstellingen worden door de RVA vergoed voor hun diensten. De drie vakbonden krijgen een administratievergoeding van 16,36 euro per dossier. Jaarlijks ontvangen ze tussen de 250 en 300 miljoen euro. Zoals de wet voorschrijft, zijn de beheerscomités van de Hulpkas en de RVA op dezelfde manier samengesteld. De vakbonden zijn bij de RVA vertegenwoordigd door dezelfde personen en Xavier Verboven is ook daar voorzitter. Mattheus zag het te rooskleurig in. De vakbonden dienen drie heren: de RVA, de Hulpkas en zichzelf.
De vakbonden stellen dat de administratievergoeding van de RVA nauwelijks de kosten dekt en dat ze niet voor de syndicale werking gebruikt kan worden. De lidgelden die de vakbond ontvangt van werklozen en werknemers die overstappen van de Hulpkas naar de vakbond, dienen daar uiteraard wel voor. De vakbond telt zijn winst, leden en invloed. Via de fiscale aftrek van de vakbondspremie draait de belastingbetaler daar finaal voor op.
Het paritaire beheer van de Hulpkas is een ingebakken belangenconflict. Werklozen en werknemers hebben recht op een efficiënte overheid die maakt dat hun uitkeringen tijdig op hun rekening staat. Een hervorming van het beheerscomité van de Hulpkas is noodzakelijk.
Working poor
Intussen heeft Gabriela de buik vol van de lamentabele dienstverlening bij de Hulpkas. Ze sloot zich aan bij de vakbond en betaalt 15 euro per maand voor haar lidmaatschap, geld dat ze eigenlijk niet heeft. De dienstverlening is niet beter en ze wordt niet sneller uitbetaald.
Ik krijg een loonbeslag op naam van Gabriela binnen. Ze slaagt er niet meer in de eindjes aan elkaar te knopen en ging bij een schimmige kredietmaatschappij een persoonlijke lening tegen wurgrente aan. Ze raakt in een neerwaartse spiraal en maakt binnenkort deel uit van de working poor, net die werknemers die de vakbonden beweren te verdedigen.
De klachten over de uitbetaling van de uitkeringen blijven binnenstromen.
Maar de grote vakbonden doen weinig moeite om de allerarmsten te helpen. Kasseren, dat doen ze graag, hun leden helpen gaat veel stroever.
Elke ochtend staan bij het Antwerpse ABVV-kantoor tientallen mensen uren aan te schuiven, hopend op een van de zeventig ticketjes om een werkloosheidsuitkering te kunnen aanvragen.
Het is iets voor halfnegen wanneer twee bewakingsagenten de deuren van het Antwerpse hoofdkwartier van het ABVV openen. Voor hen strekt zich een lange rij van gemondmaskerde wachtenden uit. 70 mensen worden geholpen, de rest moet morgen terugkomen.