Heel lang is koninklijk bemiddelaar Maxime Prévot (Les Engagés) niet aan zet geweest. Amper anderhalve week nadat de formatiepoging van Bart De Wever (N-VA) was gekelderd en Prévot de rust moest terugbrengen, gaf hij maandagochtend al zijn opdracht terug aan de koning. Prévot deed er de voorbije dagen alles aan om De Wever zo snel mogelijk opnieuw aan het roer te krijgen als formateur en slaagde daar ook in.
“Op basis van de bevindingen van de bemiddelaar heeft de koning de heer Bart De Wever tot formateur aangesteld met het oog op een spoedige voortzetting van de onderhandelingen tussen de vijf mogelijke partners voor een toekomstige coalitie”, klinkt het in de officiële mededeling van het paleis. De Wever aanvaardde de opdracht na een telefonisch gesprek met de koning en zal verslag uitbrengen op maandag 23 september. Maar het formateurschap komt deze keer voor De Wever ook met een handleiding.
Zondagavond riep Prévot de zogenaamde Arizona-coalitie (N-VA, MR, Les Engagés, Vooruit en CD&V) nog een laatste keer samen voor hij naar de koning moest. Na afloop liet CD&V-voorzitter Sammy Mahdi op Instagram alvast weten dat de “sfeer aan tafel respectvol en goed was”. Behalve de N-VA waren alle partijen het er over eens dat De Wever weer aan zet moest komen, maar wel moest loskomen van zijn sociaal-economische supernota die zoveel ophef veroorzaakte.
Bij zijn afscheid als formateur benadrukte De Wever nog dat die nota absoluut de basis moest worden van “een echte herstel- en hervormingsregering”. Maar de N-VA-voorzitter leek zondagavond bij het binnenrijden van de onderhandelingen al te beseffen dat hij zijn eigen methode even zou moeten loslaten. Hij liet symbolisch en nogal opzichtelijk het ‘Lacrimosa’ van Mozart door zijn autoboxen schallen. Wat volgt, is een moeilijke evenwichtsoefening waarbij De Wever heel sterk rekening zal moeten houden met alle gevoeligheden bij de Arizona-partijen.
Een formatie is altijd balanceren op een slappe koord, maar de voorbije dagen bleek al hoe sterk de focus van de onderhandelende partijen nu op de gemeenteraadsverkiezingen van 13 oktober ligt. Onder meer MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez stak zondag op het MR-congres zijn grootse lokale ambities niet weg. Het laatste wat de Franstalige liberalen willen, is dat het in de aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen alsmaar over lastige federale besparingsoperaties zou gaan.
Dat betekent dat de sociaal-economische supernota van De Wever even in de koelkast moet. “We moeten niet alleen naar belastingen kijken, maar ook naar andere hervormingen. Door op één dossier te focussen, gaan we er niet geraken”, gaf Bouchez zondag al aan. Na heel wat linkse kritiek van het ABVV, de PS en de PVDA op de gelekte sociaal-economische voorstellen gaf ook Vooruit al aan dat ze die niet langer als basis kunnen zien. En ook de centrumpartij CD&V en Les Engagés willen nu eerst op andere, minder gevoelige thema’s focussen.
De opdracht voor De Wever is dus om de gesprekken over belastingen, pensioenen en gevoelige arbeidsmarktmaatregelen even uit de weg te gaan. Intussen kan er wel verder onderhandeld worden over thema’s waarbij het misschien iets gemakkelijker is om stappen vooruit te zetten zoals veiligheid, migratie of energie.
Op twee fronten
De Wever krijgt zo eigenlijk de opdracht om de Arizona-coalitie levend houden, maar tegelijk te temporiseren tot na de lokale verkiezingen. Want onvermijdelijk komen de lastige budgettaire gesprekken dan sneller dan verwacht weer terug en komt er dan een nieuwe versie van zijn sociaal-economische supernota. Dat laatste gaf ook Prévot expliciet aan na zijn bezoek aan de koning. Hij benadrukte zelf dat de gelekte nota’s van De Wever “onafgewerkte werkdocumenten” waren en dat het nu aan de formateur is “om de methode en het tijdschema voor de hervatting van de onderhandelingen te bepalen, met als doel een nieuw algemeen evenwicht voor te stellen door middel van een nieuwe supernota, nieuwe begrotingstabellen en diverse nota’s.”
Voor De Wever zelf komt daar nog de moeilijkheid bij dat hij op twee fronten zal moeten strijden. Als formateur moet hij de discretie bewaren om de Arizona-coalitie niet verder uit elkaar te laten drijven. Maar als kandidaat-burgemeester in Antwerpen moet hij tegelijkertijd lokaal juist vol de strijd aangaan met zijn toekomstige federale en Vlaamse coalitiepartners CD&V en vooral Vooruit. Als formateur dreigt hij nu campagne te moeten voeren met de handen op de rug gebonden.
Bron: DS