Er is al 3 jaar op rij geen extra verharding bijgekomen in Vlaanderen. Dat blijkt uit nieuwe cijfers van het Vlaams Departement Omgeving. In 2022 was ruim 15 procent van Vlaanderen verhard, net als in 2021 en 2020. Is de kentering ingezet na een jarenlange stijging? En wat is de situatie in jouw gemeente?
In 2022 was 208.430 hectare van Vlaanderen verhard. Dat is 15,3 procent van de totale oppervlakte. Ook in 2020 en 2021 bedroeg de verhardingsgraad exact 15,3 procent. Er lijkt daarmee een einde te zijn gekomen aan het alsmaar meer verharden van Vlaanderen.
Toch is het volgens het Departement Omgeving nog te vroeg om echte conclusies te trekken. Mogelijk is er een effect van de coronapandemie, toen veel bouwwerven noodgedwongen stillagen. De cijfers van 2023 en 2024 zullen meer duidelijkheid moeten brengen, klinkt het.
Ook professor waterbouwkunde Patrick Willems (KU Leuven) is voorzichtig positief. “Het zou kunnen dat er nog een vertraagd effect van de coronacrisis is, maar ik merk dat de aandacht bij gemeentebesturen toch enorm is gestegen. Iedereen beseft nu dat er iets moet gebeuren aan de verharding.”
“Het is nu te hopen dat de trend zich verderzet en dat we de komende jaren zelfs naar een daling gaan. Maar ik ben zeer tevreden met de cijfers vandaag.”
Verhardingsgraad moet omlaag
Vlaanderen is een van de meest verharde gebieden van Europa. Daardoor kan er minder neerslag in de bodem dringen en loopt Vlaanderen een groter risico op overstromingen. Maar ook op grondwatertekorten, droogte en meer hitte in de steden en dorpskernen.
Verharding?
Verharden is het afdekken van de bodem met kunstmatige materialen. Het grootste deel van de verharding komt van huizen en tuinen (37,6 procent van de verharde oppervlakte), transportinfrastructuur (24,6 procent) en industrie (13,6 procent). Ook waterdoorlatende materialen, zoals kiezels, grasdallen en kunstgras worden bij de verhardingsgraad gerekend.
Het doel van de Vlaamse overheid is om de verhardingsgraad in de gebieden ‘voor menselijk gebruik’ tegen 2050 terug te dringen naar het niveau van 2015. Het gaat dan over woongebieden, industrie- en bedrijventerreinen, transportinfrastructuur en recreatiegebied.
In 2022 was 42,8 procent van die gebieden verhard, tegenover 39,7 procent in 2015. Er moet tegen 2050 dus nog 3,1 procentpunt oppervlakte worden onthard, ofwel zo’n 11.000 hectare of 110 vierkante kilometer.
Voor akkers, bos- en natuurgebied zijn de doelstellingen ambitieuzer. Daar moet de verharding met 20 procent naar beneden tegenover 2015. Toen was 4,8 procent van de open ruimte verhard, tegenover 4,95 procent in 2022.
Waar kan er worden onthard?
Volgens het Departement Omgeving is er nog veel potentieel voor ontharding. Zo kan nog 40.000 hectare aan industrie- en bedrijventerreinen worden onthard zonder dat de werking van de site verstoord moet worden. Er is ook bijna 20.000 kilometer aan Vlaamse wegen “zonder essentiële functie”, zoals verharde bermen en zones tussen wegdelen.
Parkings nemen 0,8 procent van de oppervlakte in Vlaanderen in. En ook burgers kunnen helpen door hun tuin te vergroenen. 27 procent van de tuinoppervlakte is verhard, volgens het Departement Omgeving.
Hoe zit het in jouw gemeente?
138 van de 300 Vlaamse gemeenten hadden in 2022 een verhardingsgraad boven het Vlaamse gemiddelde van 15,3 procent. De verhardingsgraad ligt het hoogst in de gemeenten in de Brusselse en Antwerpse rand en in Antwerpen en Gent.
Ook gemeenten zoals Kuurne, Oostende en Waregem vertonen een verhardingsgraad van meer dan 34 procent. Maar ook meer randstedelijke en landelijke gemeenten, zoals ten noorden van Hasselt, zijn relatief sterk verhard.
Voor cijfers en grafieken, klik op deze link.
Bron: vrt.nws