Inzake pestgedrag op de Belgische werkvloer is er goed nieuws en minder goed nieuws. Het goede is dat het pestgedrag lijkt te dalen. Het minder goede nieuws is dat bepaalde vormen erg hardnekkig zijn of zelfs eerder lijken toe te nemen, zoals agressie of discriminatie.
Dat blijkt uit recent onderzoek van Idewe, een van de grootste Belgische externe diensten voor preventie en bescherming op het werk. Het bedrijf analyseerde naar jaarlijkse gewoonte het aantal meldingen van pestgedrag op het werk.
Uit hun analyse blijkt dat van de onderzochte werknemers in België 9,5 procent de afgelopen zes maanden minstens wekelijks met pestgedrag te maken heeft gehad. Niet weinig, al ligt dat cijfer lager dan het percentage gemeten in 2023, dat toen op 11,3 procent lag.
1. Pesten vaak subtiel of achterbaks
Pesten gebeurt vaak subtieler – of zoals je wilt: achterbakser – dan velen denken. Nieuw is dat niet. De meest voorkomende vormen van pestgedrag zijn namelijk al jaren hetzelfde: vooral het achterhouden van informatie, roddels en uitsluiting komen traditioneel regelmatig voor. En sommige werknemers hebben (helaas) te maken met meerdere vormen van pestgedrag.
Als je dat plaatst op een ranking, dan bestaat de top drie van pestgedrag uit het achterhouden van informatie waardoor werkinhoud wordt bemoeilijkt (5,4 procent ervaart het wekelijks of dagelijks), roddels (bij 5,2 procent) en uitsluiting bij groepsactiviteiten of door collega’s (2,2 procent). Maar de vormen van pesten zijn legio. Andere vormen zijn onder meer beledigingen (1,5 procent) en grappen en onaangename verrassingen (1 procent).
2. Meer agressie en discriminatie
Naast de analyse van (soorten) pestgedrag kijkt Idewe ook naar de meldingen rond grensoverschrijdend gedrag, waar niet enkel pesten maar ook agressie en ongewenst seksueel gedrag deel van uitmaken. Ook daar valt een en ander op.
“Zo zien we een verschuiving in de verdeling van de soorten ongewenst gedrag”, zegt David De Ridder, verantwoordelijke discipline psychosociale bij Idewe. “Kijken we naar het totaal aantal meldingen inzake grensoverschrijdend gedrag, dan valt bijvoorbeeld de toename van 7 procent op bij de meldingen van alle vormen van agressie en een stijging van 10 procent bij de meldingen van ongewenst seksueel gedrag op het werk.”
Het aandeel meldingen rond pestgedrag is licht gedaald, bevestigt De Ridder. “Maar daarbij is er wel een verdubbeling van het aantal meldingen inzake pesterijen met elementen van discriminatie. Mogelijk is er een grotere alertheid voor deze elementen van discriminatie, zowel bij de verzoekers als bij de preventieadviseurs.”
Die alertheid is ook nodig en aan de orde. “Er zijn verschillende aspecten die van belang zijn bij het creëren van een psychologisch veilig werkklimaat, waar werkgevers best zo veel mogelijk rekening mee houden binnen het algemeen welzijnsbeleid”, aldus De Ridder. “Denk hierbij aan een charter respectvol gedrag vanuit de organisatie, aandacht voor verbindende communicatie, respect voor elkaars waarden en ieders uniek zijn en informeel contact onder collega’s.”
3. Belang van veilige werkomgeving
Waarom is het overigens van tel dat werkgevers niet lichtzinnig omspringen met (subtiel) pestgedrag? “Een veilig psychologisch werkklimaat is een van de absolute basisvoorwaarden voor werknemerswelzijn”, oppert De Ridder. En, zo benadrukt hij, een werkomgeving waarin roddels, verbale agressie of pesten frequent voorkomen en ongemoeid worden gelaten, is daar nefast voor.
Pestgedrag brengt namelijk met zich mee dat positieve elementen op de werkvloer in het gedrang komen, zoals waardering en erkenning of begrip voor het maken van fouten. “Je riskeert een omgeving waar werknemers zichzelf niet meer durven te zijn”, klinkt het. “Dan gaan ze zich minder goed in hun vel voelen en minder presteren. En in veel gevallen zelfs uitvallen of uitstromen.” Bron: Jobat
Welk pestgedrag komt het vaakst voor?
- Achterhouden van informatie
- Roddels
- Uitsluiting door groep of collega’s
- Beledigingen
Grappen en onaangename verrassingen